قصه‌گویی فارسی در مسابقه‌ی جهانی قصه‌گویی
مسابقه‌ی جهانی قصه‌گویی، که سال گذشته به دلیل همه‌گیری کووید ۱۹ برگزار نشد، امسال برای اولین بار به صورت آنلاین برگزار می‌شود و زبان فارسی نیز به فهرست زبان‌های این مسابقه افزوده شده است.
کتاب‌ها و تأثیرشان – بخش اول | ردپای کتاب در زندگی مشاهیر ایران
کلمه‌ها جادو می‌آفرینند. در سطر سطر کتاب تصاویری می‌سازند زنده و دریچه‌ای می‌شوند به دنیاهایی متعدد و متنوع. و گاه این دریچه‌های نو خواننده را بر آن می‌دارد که سرنوشت و زندگی خود را تغییر دهد. گروه مطالعاتی منش زیر مجموعه‌ی نشر اطراف است که نقاط عطف زندگی مشاهیر ایران را در قاب خودزندگی‌نامه‌های ایرانی بررسی کرده است. این بار بی‌کاغذ اطراف به سراغ بخشی از این پروژه رفته که در آن مشاهیر از کتاب‌های تأثیرگذار در زندگی‌شان گفته‌اند. در ادامه بخش اول این مطلب را می‌خوانید.
روایت و هنر | چگونه نقاشی‌ها در ذهن ما روایت می‌آفرینند؟
روایت و قصه چنان در ساختارها و سازوکارهای ذهنی ما ریشه دوانده که عملاً فکر کردن بدون روایت ممکن نیست؛ گویی چیزی که به قالب روایت در نیاید در فهم انسان هم نمی‌گنجد. این موضوع در دنیای هنر هم نمایان است. ما آثار هنری را در پرتوی روایت می‌بینیم و ارزیابی می‌کنیم و آنچه آثار هنری را برایمان جذاب می‌کند نقش آن‌ها در فرو نشاندن عطش روایی ماست. این مطلب بی‌کاغذ اطراف برش کوتاهی است از کتاب سواد روایت و ارتباط روایت و هنر را بررسی می‌کند.
زنی که عاشقِ دیدن بود | نگاهی به سفرنگاره‌های الا مایار
الا مایار، سفرنگار و عکاس ماجراجوی سوئیس، زندگی پرقصه‌ای داشت و نوشته‌ها، عکس‌ها و فیلم‌هایی که از سفرهایش باقی مانده‌اند مخزن اطلاعاتی غنی و ارزشمند درباره‌ی زندگی روزمره‌ی مردمان روزگار گذشته‌اند. گذار مایار در جریان سفرهایش به ایران هم افتاد و، گرچه به خاطر شروع جنگ جهانی دوم مجبور شد سفرش را کوتاه کند، فیلم‌هایی در این سفر گرفت که حالا قدیمی‌ترین فیلم‌های رنگی باقی‌مانده از ایران آن روزگارند. این مطلب بی‌کاغذ اطراف مرور کوتاهی است بر زندگی مایار و سفرنگاره‌های نوشتاری و تصویریِ بی‌نظیرش.
روایتِ شهر | خواب پیاده‌روها، خواب مادرم
حمید امجد نمایش‌نامه‌نویس، پژوهشگر و کارگردان تئاتر و سینما، در این مطلب بی‌کاغذ اطراف از گذرگاه‌های شهر نوشته است، از مسیری که میدان‌ها و پیاده‌روها طی کرده‌اند، و از دوره‌ای که شهر مثل یک مادرِ مهربان، همیشه حاضر بود و در دسترس.
سخنرانی کورت ونه‌گات درباره‌ی الگوی داستان‌های معروف
کورت ونه‌گات در کتاب خودزندگی‌نامه‌اش، یکشنبه‌ی نخل، از خودش می‌پرسد «چه دستاوردی برای فرهنگم داشته‌ام؟» خودش جواب می‌دهد پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد انسان‌شناسی‌اش در دانشگاه شیکاگو که البته مردود اعلام شد چون به قول خودش «خیلی ساده بود و به‌نظر بامزه و جالب می‌آمد!» و اتفاقاً همین سادگی و بازیگوشیِ گیرای ایده‌ی ونه‌گات رمز ماندگار شدنش شد. کل ایده‌ی ونه‌گات این است: قصه‌ها را می‌شود در قالب نمودارهایی بازنمایی کرد و جذابیت نمودارهای قصه‌های یک جامعه یا فرهنگ دست‌کمی از جذابیت شکل کوزه‌ها و سرنیزه‌های باستانی‌اش ندارد.
ساختار روایی تاریخ بیهقی و نقش روایت‌های افزوده
تاریخ بیهقی از مهم‌ترین آثار تاریخی و ادبیِ فارسی‌زبانان و نقطه‌ی اوج شیوه‌ی تاریخ‌نگاری در ایران است و بسیاری از پژوهشگران غنای واژگان بیهقی، زلالی و تراش‌خوردگی نثرش، سازگاری و همخوانی کلام او با اندیشه‌اش، و دقت و امانتش در روایت رویدادها را ستوده‌اند. کسانی که درباره‌ی بیهقی و تاریخ او نوشته‌اند، به توانایی چشمگیر او در پردازش شخصیت‌های تاریخی و نیروی رشک‌برانگیزش در قصه‌گویی و داستان‌پردازی هم اشاره کرده‌اند. در این مطلب بی‌کاغذ اطراف، حورا یاوری، نویسنده، مترجم، پژوهشگر و منتقد ادبی، ساختار روایی این اثر بزرگ را بررسی کرده است.
در ستایش آلیس مونرو | نجات جهان با داستان
بیشتر ما نویسنده یا نویسندگان محبوبی داریم که به نظرمان یک سروگردن از بقیه‌ی نویسندگان بالاتر ایستاده‌اند و برای انتخاب خود هم قطعاً دلایلی داریم. این مطلب بی‌کاغذ اطراف برش‌هایی‌ست از کتاب درد که کسی را نمی‌کشد (مجموعه‌ی جستار روایی، نشر اطراف) و جاناتان فرنزن در آن دلایل خود را برای علاقه و احترام کم‌نظیرش به داستان‌های کوتاه آلیس مونرو شرح داده و از لذت داستان‌گویی، هنر تعلیق، همذات‌پنداری نجات‌بخش و مهارت‌های مونرو در نوشتن داستان کوتاه گفته است.
تاریخ و داستان از نگاه پل ریکور | شکل‌دهی به زمانِ انسانی
پل ریکور، فیلسوف فرانسوی، افق تازه‌ای در نگاه ما به زمان، تاریخ و روایت گشوده است. از نگاه او، نه داستان از واقعیت جداست و نه تاریخ می‌تواند پیوندش با روایتگری را انکار کند. این مطلب بی‌کاغذ اطراف گزیده‌ای‌ست از گفت‌وگوی ریکور با کریستیان دلاکامپانی درباره‌ی استعاره و روایت که به موضوع پیوستگی یا گسستگی تاریخ و داستان می‌پردازد.