گفتار در آنچه خوالیگری را باید | برشی از کتاب کارنامۀ خورش
کتاب کارنامۀ خورش در نگاه اول محصول تلاش نادرمیرزا قاجار ــ‌یکی از شاهزادگان قاجار مغضوب شاه هم‌روزگارش‌ــ برای گردآوری دستور پخت غذاهای مختلف ایرانی است. اما تسلط نادرمیرزا به ادبیات، تاریخ و طب دوره‌ی خودش و دقت او در نگارش باعث شده محصول نهایی کارش فقط دستور طبخ غذاهای گوناگون نباشد. این کتاب فرهنگ‌نامه‌ای از غذاهای ایرانی است همراه شرح حوادث تاریخی، خاطرات نویسنده، قصه و شعر که همه با نظمی درونی کنار هم نشسته‌اند. توصیفات و ابداعات زبانی برای طعم‌ها، تاریخچه‌ی غذاهای محلی ایران همراه گزارش آداب و رسوم، روابط اجتماعی و خانوادگی آن دوره کاری کرده که این متن در گذر زمان همچنان خواندنی و تازه باشد. این مطلب بی‌کاغذ اطراف برشی است از این کتاب که نادرمیرزا در آن درباره‌ی آداب پخت‌وپز و غذا خوردن و میزبانی سخن می‌گوید.
قصه‌هایی که بازی می‌کنیم | بازی‌های رومیزی در ایران، هند، مصر و روم باستان
بازی‌های رومیزی و آن لحظه‌های خاطره‌انگیز بازی‌های جمعیِ مارپله و منچ و شطرنج و حتی لی‌لی بر حافظه‌ی جمعی همه‌ی ما نقش بسته است. این حافظه‌ی جمعی قدمتی دیرینه دارد، قدمتی نزدیک به پنج‌هزار سال و در طول این سال‌های دور و دراز شکل بازی‌ها، قصه‌ها، مخاطب‌ها و مختصاتش تحولات بسیاری را از سر گذرانده. این مطلب بی‌کاغذِ اطراف مروری بر تاریخچه‌ی شکل‌گیری بازی‌های رومیزی در جهان است که از مصر شروع شده و کم‌کم در سراسر جهان از جمله امپراتوری روم باستان، ایران، هند، چین و اروپا گسترش یافته و رفته‌رفته متناسب با فرهنگ و قصه‌های آن جامعه توسعه پیدا کرده است.
دیدار در قرنطینه | نگاهی تاریخی به حج در عصر اپیدمی
این روزها سایه‌ی سنگین بیماری کووید۱۹ فرصت دیدار و ملاقات را از مردمان جهان ربوده و حج نیز که روزگاری نقطه‌ی تلاقی مردمان شرق و غرب و شمال و جنوب بوده دگرگون شده است. اما این اولین باری نیست که شکل و شمایل حج به دلیل شیوع بیماری دستخوش تغییر می‌شود. اواسط قرن نوزدهم میلادی نیز با آغاز اپیدمی وبا در مکه و حجاز، پایگاه‌های قرنطینه‌‌ای تأسیس شد و در طول دهه‌های متمادی تجربه‌ی حج را تحت تأثیر خود قرار داد. این مطلب بی‌کاغذ اطراف، به بهانه‌ی برگزاری آیین حج امسال زیر سایه‌ی سنگین همه‌گیری کووید19، سراغ مجموعه‌ی ده‌جلدی اسناد حج انتشارات دانشگاه کمبریج رفته و به مرور کوتاه برخی مستندات تاریخی مربوط به اپیدمی وبا و پایگاه‌های قرنطینه در حج پرداخته است.