(نامزد دریافت جایزه‌ی کتاب سال ۱۳۹۸)سواد روایت گامی است برای توضیح روشن و همه‌فهم جدیدترین مباحث مربوط به روایت و تکنیک‌های روایی، نقطه‌ی آغازی ایده‌آل برای آشنایی با مفاهیم تخصصی حوزه‌ی روایت. در این کتاب چکیده‌ی جامعی از آخرین دستاوردهای روایت‌پژوهی در دانشگاه‌های جهان برای علاقه‌مندانی که لزوماً اطلاعات زیادی درباره‌ی این حوزه ندارند ارائه می‌شود.
کتاب سواد روایت به این پرسش‌هاپاسخ می‌دهد: روایت چیست؟ چطور ساخته می‌شود؟ چه کاربردی دارد؟ بر ما چه تأثیری دارد؟ ما چه تأثیری بر روایت داریم؟ چطور به زندگی و متن‌هایی که در زندگی روزمره با آن‌ها مواجهیم شکل می‌دهد؟ چگونه با تغییر رسانه یا بافت فرهنگی تغییر می‌کند؟
این کتاب با مثال‌های فراوانی از فیلم‌ها، نمایش‌نامه‌ها و داستان‌های شناخته‌شده و همچنین پرونده‌های قضایی پیچیده و اتفاق‌های جالب و جنجالی مباحث نظری را با شیرینی و شفافیت کامل توضیح داده است.
مرجعی ارزشمند و ضروری برای:
داستان‌نویسان، قصه‌دوستان، علاقه‌مندان به تمام حوزه‌های هنری (از جمله ادبیات، سینما، تئاتر و نقاشی)، رسانه و همچنین علاقه‌مندان به آشنایی با نقش روایت در حوزه‌ی سیاست، جامعه‌شناسی، حقوق، روزنامه‌نگاری و تاریخ.
کتاب «سواد روایت» به موضوع‌های زیر می‌پردازد:
- تعریف روایت، اجزاء، ویژگی‌ها و مرزهای آن
- ارتباط روایت با زندگی
- جهان‌شمولی روایت
- ارتباط روایت و زمان
- قدرت بلاغی روایت و تأثیر آن
- اَبَرپی‌رنگ‌های فرهنگی یا قصه‌های جاافتاده در فرهنگ‌ها
- تفاوت بن‌مایه و مضمون
- زاویه‌ی دید، کانونمندسازی، صدا و فاصله
- تفاوت سیَلان ذهن با تک‌گویی درونی
- تعریف فرجام و تأثیر غیاب آن
- انواع راوی و روایتگری و ویژگی‌های هر کدام
- روایتگری در سینما و تئاتر
- سه روش برای تفسیر روایت
- گره‌ها و شکاف‌های روایت: کم‌خوانی و بیش‌خوانی
- رابطه‌ی قصد نویسنده با تفسیر ما از روایت
- اقتباس از روایت و تغییر رسانه: چرایی و چگونگی آن
- روایت درونی (داستان در داستان) و روایت قاب
- روایت‌های اَبَرمتنی: نسل جدید روایت‌های الکترونیک
- انواع شخصیت‌ها، تیپ‌ها، کلیشه‌ها و ویژگی‌های آن‌ها
- نویسنده‌ی نهفته و تفاوت آن با نویسنده‌ی واقعی
- تعلیق و تعویق در روایت
- قیدوبندهای بازار و تأثیر آن بر روایت
- خودزندگینامه و تفاوت آن با داستان
- تفاوت داستان و ناداستان
- تفاوت داستان و تاریخ
- روایت‌های انشعابی و روایت‌پریشی
- جدال روایت‌ها در عرصه‌ی سیاست و حقوق
دانلود فایل فهرست و مقدمه‌ی کتاب سواد روایت
دانلود فایل فهرست اصطلاحات تخصصی کتاب سواد روایت
گفت‌وگوی رادیو فرهنگ با رویا پورآذر (از مترجمان کتاب سواد روایت) را می‌توانید از این‌جا بشنوید.
شرح کامل میزگرد کتاب سواد روایت در خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) با حضور چهار متخصص حوزه‌ی نقد ادبی را می‌توانید از این‌جا بخوانید.
یادداشت روزنامه اعتماد درباره‌ی سواد روایت و کتاب‌های روایت‌پژوهی در ایران را می‌توانید از این‌جا دانلود کنید.
گفت‌وگوی برنامه‌ی «کتاب‌باز» با خانم دکتر رویا پورآذر را می‌توانید از این‌جا ببینید.
این کتاب یک مرور ساختارمند و هوشمندانه با سازماندهی حرفه‌ای و در عین حال ساده و قابل فهم است.
دکتر حمیدرضا شعیری، نشست نقد کتاب «سواد روایت» در شهر کتاب
این کتاب پرسش‌های مهمی در حوزه روایت‌شناسی مطرح می‌کند که در هر فصل به آن پاسخ می‌دهد و پرسش درباره «رابطه علیت با روایت» از جمله پرسش‌های خوبی است که کمتر در کتاب‌های حوزه روایت وجود دارد و در این کتاب بحث شده است… مثال‌های این کتاب بسیار درخشان است و کتاب مفهوم روایت را به طور گسترده و در تمام حوزه‌ها می‌بیند و به فیلم و نقاشی هم وارد می شود و حتا از تبلیغات سیاسی هم غافل نمی‌ماند. جامعه نقد ادبی و نظریه در ایران نیازمند چنین آثاری است که توسط مترجم مشخص و ناشر با برنامه‌ریزی خاص در دستور کار قرار گیرد… این کتاب به پرسش‌های اساسی روایت‌شناسی پاسخ می‌دهد و به مخاطب نگاه عمیق‌تر و کلان‌تری می‌بخشد.
دکتر امیرعلی نجومیان، نشست نقد کتاب «سواد روایت» در شهر کتاب
سواد روایت نوشته اچ. پورتر ابوت با ترجمه‌ی خوب رویا پورآذر و نیما اشرفی کتاب بسیار خوبی است که با پس‌زمینه‌ای شناختی به روایت پرداخته است بی آنکه سراغ اصطلاحات تخصصی و تقسیم بندی‌های آکادمیک برود و همین ویژگی، کتاب را برای علاقه‌مندان غیرآکادمیک به مبحث روایت بسیار جذاب و خواندنی می‌کند. از مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب، بنیادهای فکری شناختی در مبحث روایت است که باعث می‌شود نگاه علمی و دقیقی به مخاطبش بدهد بی آنکه او را خسته و ناامید کند از فهم مطالب علم شناخت و مغز. خواندن این کتاب را که به‌تازگی از سوی نشر اطراف به بازار آمده، به تمامی علاقمندان آکادمیک و غیرآکادمیک پیشنهاد می‌دهم.
دکتر لیلا صادقی، میزگرد نقد و بررسی سواد روایت در ایبنا
ابوت مخاطب و علائق‌اش را به خوبی می‌شناسد و به‌رغم شادابی متن از ساده‌سازی بیش از اندازۀ آن پرهیز می‌کند، چالش‌های پساساختگرایی را که در نظریۀ روایت وجود دارند به‌دقت و نکته‌بینی فراوان توضیح می‌دهد و می‌کوشد این نکتۀ مهم را در نگاه خواننده برجسته سازد که قرار نیست مباحث مناقشه برانگیز روایت به راحتی حل و فصل شوند.
بسیار خوب است قبل از ورود به کتاب‌های دانشگاهی و تخصصی کسی اگر می‌خواهد در حوزه روایت کار کند با این کتاب شروع کند برای اینکه یک جمع بندی، اجماع و کلیتی ساده، روان و شفاف از روایت به ما می‌دهد که ما بفهمیم در روایت با چه سر و کار داریم.
دکتر حمیدرضا شعیری، میزگرد نقد و بررسی سواد روایت در ایبنا
اچ. پورتر ابوت در همان ابتدای کتاب، انسان بودن را در رابطه‌ای مستقیم با روایت و قصه قرار می‌دهد. انگار ما چیزی جز قصه‌هایی نیستیم که هر لحظه بر آن‌ها حادثه‌ای اضافه می‌شود. تعریف ما از انسان بودنمان وابسته به قصه‌هایی است که درباره‌ی زندگی خودمان و جهانمان می‌گوییم. بیرون از خطوط داستانی ما، خلائی بی‌معناست. روایت در بطن زندگی‌مان حضور دارد. بستری است برای هست‌شدن‌مان و رسوخ کرده در تمام جزئیات و پدیده‌ها و اگر روایت را مجموع رخدادهایی بدانیم که در طول زمان اتفاق می‌افتند، چندان بی‌راه نیست که بتوانیم رد آن را در هر قالبی پیدا کنیم. گفتم زمان و شاید همین «زمان» بوده که باعث شده انسان به فکر یک روایت شسته‌رفته باشد چون به‌قول نویسنده‌ی این کتاب، روایت برای گونه‌ی انسان، روشی بنیادین است تا بتواند درک خود را از زمان سامان بدهد. با این‌همه نمی‌توان گفت روایت نسخه‌ای دقیق و کاملی از واقعیت است و واقعیت را بی‌هیچ کم و کاستی منتقل می‌کند. قسمت‌هایی از روایت همیشه مغفول می‌ماند و به جای‌اش بخش‌هایی از روایت پررنگ می‌شود، در بعضی نقاط روایت، چگال‌تر می‌شود. چه بسا ما هم وقتی راوی قصه‌ی خودمان می‌شویم، ترجیح می‌دهیم از بعضی تجربه‌ها عبور کنیم و زندگی‌مان را بدون آن اتفاق‌ها روایت کنیم.
فوق‌العاده! این کتاب می‌تونه برای همه مناسب باشه؛ از مخاطبای رمان و سینما و هنر گرفته تا بازی‌های کامپیوتری. من هنوز کتابو کامل نخوندم ولی از همین الان بهش پنج ستاره می‌دم. اولاش کمی سخت ارتباط برقرار کردم باهاش ولی الان از خوندنش به وجد اومدم. انتشاراتش هم تازه‌کاره ولی کیفیت خوبی داره همه چیش.
«ما همگی هم راوی هستیم، هم مخاطبان همیشگی روایت؛ هرچند شاید خودمان ندانیم.»
کتاب سواد روایت اول با دلیل و مثال به ما توضیح میده چقدر درگیر روایتیم و روایت چقدر توی تار و پود زندگی ما وجود داره، بعد به مسائلی مثل نقش مخاطب توی روایت و انواع خوانش و… می‌پردازه. سواد روایت برای آدمی مثل من که سواد آکادمیکی در این زمینه‌ها نداره حکم کاتالیزور داره. ممکنه من زیاد رمان بخونم، اما هیچوقت روایت برام تبدیل به دغدغه نشده بود و نمی‌فهمیدم چه فرایندی توی من شکل می‌گیره که شکاف‌های روایت رو ناخودآگاه پر می‌کنم. دونستن این شکاف‌ها و استفاده‌هایی که نویسنده یا خالق اثر می‌تونه ازشون بکنه باعث میشه هم به لایه‌های پایین‌تر اثر بتونم برم و هم کمتر سرم کلاه بره. به نظرم اگر کسی توی حوزه‌ی ادبیات درس نمی‌خونه ولی درگیر انواع ادبیات و سینما و موسیقی و بازی‌های ویدیویی و… است، به خودش لطف بزرگی کرده اگر این کتاب رو بخونه.
سواد روایت برای من جزو مهم‌ترین کتابهاییه که خوندم. بعد از هر فصل تعداد زیادی سوال و جواب جدید برام ایجاد می‌شد. این سوال و جواب‌ها توی خوانش‌های قبل و حالا و بعد من مطمئنا اثرگذار و مهم خواهند بود.
پی‌نوشت: دست مریزاد به نشر اطراف و تیم ترجمه و ویراستاری کتاب.برای همه ما که قصه خواندن و قصه نوشتن را دوست داریم. برای ما که درونمان شهرزادی برای قصه گفتن خانه دارد.فصل اول سواد روایت رو خوندم، حتماً یکی از کتابهاییه که قبل از مرگ باید خوند.
Bahram Zaeri
حالا سواد روایت نشر اطراف سوای محتوای جذاب و ترجمه‌ی روون و بی‌دست‌اندازش، نویسنده به ما اهالی دانشگاه و علاقه‌مندای مباحث نظری نشون میده چطوری میشه بحث جدی رو شیرین و دلنشین و عصاقورت‌نداده برد جلو که مخاطب کلافه و خسته نشه. چیزی که تو ادبیاتِ مباحث نظری ما جاش خیلی خالیه.
Maryam Hosseini
۱/ نیمه تابستان کتاب سواد روایت را شروع کردم و نیمه پائیز تمام شد. اتفاقاً برای نوشتن روایت کلی سفر به مشرق و مغرب عالم رفتم و کتاب هم توی کوله‌ام بود. هر چند یک بار خواندنش کافی نیست.
۲/حتی ترامپ هم وقتی می‌خواهد تحریم‌های ایران را برگرداند از روایت استفاده می‌کند و پوستری از سریال تاج و تخت می‌گذارد و می‌گوید زمستان در راه است. نه فقط ترامپ که همه ما در زندگی در حال روایتیم.
۳/ «همگی راوی هستیم، هر چند شاید خودمان ندانیم. در عین حال، ما مخاطب همیشگی روایت نیز هستیم: روایت روزنامه‌ها و تلویزیون، روایت کتاب‌ها و فیلم‌ها، و همچنین روایت دوستان و آشنایانی که می‌گویند با ماشین سرکار رفته‌اند…»
۴/ با خواندن کتاب و ترجمه پاکیزه آن کلی مسئله نظری درباره روایت در ذهنم بال و پر گرفت. هر چند از آن کتاب‌ها نیست که بشود مثل رمان آن را ورق زد و بعد کنار گذاشت. خواندن گروهی یا با راهنما خیلی موثرتر است.
۵/ در کتاب تعریف‌های دلچسب جزئی از روایت هست: «روایت یکی از راه‌های ایجاد نظم در بی‌نظمی‌هاست یا همان طور که رابرت فراست درباره شعر گفت: مکثی موقت در هیاهوی گم‌گشتگی است» در عین حال تصویری جامع از روایت هم پیدا می‌کنید.
۶/ «تعریف ما از انسان بودنمان وابسته به قصه‌هایی است که درباره‌ی زندگی خودمان و جهانمان می‌گوییم. ما نمی‌توانیم در رویاها، خیال‌پردازی‌ها، یا تصورات بلندپردازانه‌مان از تحمیل خیال‌انگیز فرم بر زندگی‌مان گریزی بیابیم.»
۷/ «انسان‌ها تا وقتی جهان پیش‌رویشان در قالب روایت در نیاید، آن را درک نمی‌کنند. حتی وقتی ما به چیزی همچون تصویر که ایستا و کاملاً مکان‌مند است می‌نگریم، باز هم آگاهی روایی‌مان نقش خودش را ایفا می‌کند.»
۸/ «به طور خلاصه، ما به هر جای این جهان که نگاه می‌کنیم، سعی می‌کنیم آن چه را می‌بینیم نه تنها در بعد مکان که در بعد زمان نیز درک می‌کنیم. روایت همین ادراک را برایمان به ارمغان می‌آورد.»
۹/ «اگر روایت را_ که که امکانات بلاغی فراوانی دارد_ ابزاری برای اعمال قدرت بدانیم، آن گاه متوجه می‌شویم که موضوع روایت نیز اغلب درباره قدرت است. علتش این است که در تمام روایت‌ها کشمکشی بر سر قدرت جریان دارد.»
۱۰/ «اگر روایت به واسطه‌ی پر کردن شکاف‌هایش از سوی خواننده جان می‌گیرد، خالی ماندن برخی از آن شکاف‌ها نیز می‌تواند باعث جان گرفتنش شود در هنر روایت، ممکن است «کمتر» حکم «بیش‌تر» باشد.»
حامد هادیان
از تخفیف‌های زمستانه‌ی کتاب‌ها، دستمان فقط به «سواد روایت» رسید که امروز او هم لطف کرد و به دست ما رسید. به لحاظ شیوه‌ی کتاب‌سازی بگویمتان که چنان تمیز و هیجان‌انگیز چاپ و آماده شده که حتی اگر برای ورانداز کردن به دست بگیریدش، نمی‌توانید نخوانده رهایش کنید. دست مریزاد.
Hamed Ghadiri
فصلِ دوازدهم که به پایان رسید باید آزاد می گذاشتم ذهنم را که در تو در تویی روایت، روایت ها، سرگردان می گشت. چاره شاید در موسیقی بود؛ مقامِ مشقِ پیلتن که عبدالله سروراحمدی در شیوه ی دوتارنوازیِ بی همتای تربتِ جام نواخته است را گوش کردم پس، و ناگاه ذهنم در پی این بود؛ جهانِ رواییِ نواختنِ او در این مقام و شگفتا ناگزیر ذهنم برگشته بود به اندیشیدن در شکلِ روایت، به روایت ها و گمانم برد که چقدر یاری می کند شناختنِ سازوکارِ روایتْ ذهن را در گذر کردن از سطح و نقب زدن وبه ژرفا رفتن، گویی دستِ کم تا اندازه ای، اندک حتا و انگار موسیقی روی دیگری نشانم داده بود به معیار آنچه خوانده بودم! چنین است که آنگاه(خواندن و دیدن و شنیدن) بسیار دلچسب تر خواهد بود و اثرگذارتر و کتابِ سوادِ روایتِ با شمایلِ نیکویی که در خود و در بازگردانِ پارسی(سپاس از خانم پور آذر و نیما اشرفی) دارد چنین می کند که شرحش رفت. گویی نگاهِ آدمی را می بَرَد پی یافتنِ شکل و جهانِ روایتِ هر چیزی؛ و می آموزد نگاهِ جستجوگرْ را برای سرگرمِ کندوکاو شدن و روایت ها را بازشناختن، خود را از نوشناختن و چه بسا نشناختن، رو در رو شدن.
کتابی که هر نویسنده و اهل کتابی باید آن را بخواند، این کتاب برای شروع بحث روایت‌شناسی برای خوانندگان حرفه‌ای و منتقدین تازه‌کار پیشنهاد می‌شود.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.