کنش جمعی پدیدۀ نادری نیست. از آغاز تمدن بشری، انسان‌ها دریافته‌اند که گاهی برای تحقق خواسته‌هایشان باید دست به دست یکدیگر بدهند و هماهنگ عمل کنند. کافی است چند دقیقه پای اخبار تلویزیون بنشینیم یا گشتی در وب‌سایت‌های خبری بزنیم تا جلوه‌ها و نمودهای متعدد و گوناگون کنش جمعی را ببینیم: آدم‌هایی که برای رأی دادن به نامزدهای محبوب‌شان صف کشیده‌اند، معترضانی که در خیابان‌ها راهپیمایی می‌کنند، امدادگران و گروه‌های کمک‌رسان خودجوشی که برای کمک به آسیب‌دیدگان فاجعه‌های طبیعی بسیج شده‌اند یا سربازانی که در میدان جنگ تا پای مرگ کنار همرزمان‌شان می‌جنگند. اما پرسش این‌جاست که چرا همیشه این اتفاق نمی‌افتد؟ مثلاً چرا برای مقابله با تغییرات اقلیمی این حرکت جمعی رخ نمی‌دهد؟ کتاب روایت و کنش جمعی همین موضوع را دستمایه قرار داده و تلاش کرده دلیلی برای آن بیابد. فردریک مِیِر، نویسندۀ این کتاب، استاد دانشگاه دوک است و مهم‌ترین دغدغه‌ها‌ی پژوهشی‌اش نقش قصه و روایت در حیات سیاسی و اجتماعی است، مخصوصاً در سیاست‌های جهانیِ حوزۀ محیط زیست. او در کتابش به دنبال پاسخ دو پرسش می‌گردد: اول اینکه آدم‌ها چگونه گرد هم می‌آیند و برای تحقق منافع مشترک‌شان دست به دست یکدیگر میدهند و دوم اینکه چرا رهبران اجتماعی و سیاسی، برای سوق دادن دیگران به کنش جمعی، اغلب دست به دامان قصه‌ها می‌شوند؟
فردریک میر برای یافتن پاسخش، نظریه‌هایی که اقتصاددانان، متخصصان علوم رفتاری و صاحب‌نظران دیگر حوزه‌های علوم اجتماعی برای کنش جمعی مطرح کرده‌اند را مرور میکند. اما مشکل این‌جاست که اگر تمام این نظریه‌ها را در کنار هم به کار بگیریم، همچنان از عهدۀ توضیح بسیاری از نمودهای کنش جمعی برنمی‌آیند. همین‌جا میر نظریه‌ای دیگر عرضه کند؛ نظریۀ روایتمحور کنش جمعی. او در کتاب روایت و کنش جمعی با بهره‌گیری از یافتههای علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، اقتصاد رفتاری، عصب‌شناسی، مطالعات تاریخی و فرهنگی، ادبیات و نظریه‌ی روایت، توضیح می‌دهد که چرا قصه‌ها می‌توانند ما را به انجام رفتارهایی خاص برانگیزانند و چگونه چنین کاری می‌کنند. از نگاه او انسان، در کنار همۀ چیزهای دیگر، موجودی قصه‌گو و قصه‌خوست. ما به کمک داستان‌ها به تجربه‌هایمان معنا می‌دهیم، هویت‌مان را تعریف می‌کنیم و قالبی برای رفتارهایمان می‌سازیم. و چون این‌گونه به داستان و روایت خو گرفته‌ایم، قصههایی که دیگران برایمان می‌گویند گاهی به جان‌مان می‌نشینند و نگاه‌مان را تغییر میدهند و ما را به هر کاری، حتی بزرگترین تغییرات سیاسی و اجتماعی برمی‌انگیزند.
مباحث کتاب روایت و کنش جمعی در سه بخش اصلی تنظیم شده‌اند: بخش اول با موضوع کنش جمعی و نظریه‌های موجود دربارۀ شیوۀ غلبۀ گروه‌ها و جوامع بر موانع کنش جمعی سروکار دارد؛ بخش دوم سراغ این بحث می‌رود که ما انسان‌ها تا چه حد حیوان قصه‌گو هستیم و در نتیجه، تا چه حد با قصههایی که می‌شنویم برانگیخته می‌شویم؛ و بخش سوم بررسی میکند که ابزار روایت چگونه اجتماع را قادر میکند که تحقق یک خیر جمعی را به دغدغه و منفعت مشترک اعضایش تبدیل کند و برای رسیدن به این هدف، موانع کنش جمعی را از سر راه بردارد. البته فردریک میر از یاد نمی‌برد که ابزار کارآمد و قدرتمندِ روایت همیشه بی‌زیان و بی‌خطر نیست. همان ابزاری که رهبران جنبش‌های برابری‌طلب و عدالت‌خواه بارها و بارها از آن برای بسیج مردم در مبارزه با ظلم و تبعیض استفاده کرده‌اند، برای همراه کردنِ مردم با نازیسم و فاشیسم و پوپولیسم هم به کار گرفته شده‌اند. در واقع، روایت هم، مثل همۀ ابزارهای قدرتمند دیگر، می‌تواند خطرناک و ویرانگر باشد و به همین دلیل، فهم قدرت روایت و به‌کارگیری محتاطانه و سنجیده‌اش اهمیت بیشتری پیدا میکند.
کتاب روایت و کنش جمعی جزو مجموعۀ روایت نظری نشر اطراف است. این اثر را الهام شوشتری‌زاده ترجمه کرده است. بخش‌هایی از این کتاب در وبلاگ بی‌کاغذ اطراف منتشر شده که می‌توانید آن‌ها را بخوانید؛ «غوطه‌وری در روایت»، «وقتی مفتون قصه می‌شویم» و «از قصۀ من تا قصۀ ما» بخوانید.
دربارۀ مجموعۀ روایت نظری
روایت نظری نشر اطراف مجموعه کتاب‌هایی هستند که تلاش می‌کنند به مفاهیم زیربنایی و اساسی حوزۀ روایت‌شناسی بپردازند و مهم‌ترین تئوری‌هایی که در این زمینه مطرح هستند را مرور کنند؛ مسائلی مثل اینکه روایت چیست و چه نقشی در زندگی و دنیا ایفا میکند. کتابهای این دسته هم تئوریک و دانشگاهی هستند و هم به حوزه‌های بینارشته‌ای و مشترک می‌پردازند. سواد روایت، روایت و کنش جمعی و روایت و روایتگری در سینما بخشی از کتاب‌هایی هستند در قالب این مجموعه به چاپ رسیده‌اند.
دربارۀ نویسندۀ کتاب روایت و کنش جمعی
فردیک دبلیو میر (Frederick W. Mayer) استاد سیاست‌گذاری عمومی، علوم سیاسی و محیط زیست است. او در دانشگاه هاروارد در رشته‌های مدیریت دولتی و سیاست‌گذاری عمومی تحصیل کرد و از سال 1988 به عنوان استاد دانشکدۀ علوم سیاسی دانشگاه دوک شروع به کار کرد. تخصص او بررسی روایت در رفتارها و کنش‌های اجتماعی است.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.