فراسوی حافظه و زمان | نگاهی به تعزیه از چشم غربی
«اگر موفقیت یک نمایش را بر اساس تأثیرش بر مخاطب در نظر بگیریم، تابهحال هیچ نمایشی بهتر از تراژدیای که در دنیای مسلمانان با عنوان تراژدی حسن و حسین شناخته میشود، نیامده.» سر لوئیس پلی، فرماندۀ نظامی و فرستادۀ بریتانیا در ایران، این جملات را در ستایش تعزیه گفته. او در مدت حضورش در ایران چنان شیفتۀ این نمایش شد که خود شروع به گردآوری مجالس تعزیه کرد. دههها بعد کارگردانهای بزرگ و آوانگاردی همچون پیتر بروک و یرژی گروتفسکی هم با تعزیه مواجه شدند و بهشدت از آن تأثیر گرفتند. و این همه نشان از قدرت، عمق و بلوغ این فرم «نمایشی مذهبی» دارد. با این وجود، تعزیه هنوز هم برای مخاطب غربی مهجور و ناشناخته مانده و اهمیتش بهدرستی درک نشده. اجرای چند تعزیه در فستیوال لینکلن سنتر سال 2002، بهانهای شد تا پیتر جی. چلکوفسکی، ایرانپژوه آمریکایی، مقالهای را دربارۀ این نمایش و فرم و محتوایش بنویسد تا بار دیگر آن را به مخاطب غربی معرفی کند.