از «آلفونس اوبری» تا «الفی اتکینز» | نگاهی زبانشناختی به پدیدهی تغییر نام شخصیتها هنگام ترجمهی کتابهای خردسالان
سال پیش کتابی را از آلمانی به فارسی ترجمه کرده بودم و کار به مرحلهی ویرایش رسیده بود. در آن داستان که مخاطبانش کودکان چهار سال به بالا بودند، فقط یک اسم خاص وجود داشت که برای خوانندهی فارسیزبان کاملاً ناآشنا و دشوار بود. به ناشر پیشنهاد دادم آن اسم را با واژهای که برای کودک فارسیزبان آشنا باشد و در عین حال با تصاویر و فضای داستان همخوان باشد، جایگزین کنیم. ویراستارِ کار که از قضا در حیطهی ادبیات کودک فعال است بهشدت مخالفت کرد و گفت ناآشنا بودن اسامی خاص در کتابهای خردسالان هیچ ایرادی ندارد و طبق اصل امانتداری ما هم «باید» در نسخهی فارسیِ داستان، آن اسم را دقیقاً به همان شکل و با همان تلفظی که نویسنده نوشته است، بنویسیم. چند سال پیشتر از این ماجرا روزی در بخش کودکانِ کتابخانهی مرکزی شهر گوتنبرگ اسم «آلفونس اوبری» را برای اولین بار روی جلد کتابی با عکس پسرکی دیدم که من به اسم «الفی اتکینز» میشناختمش. آن زمان تعجب کردم و با خودم گفتم چرا اسم این شخصیت عوض شده است؟ مگر این همان «الفی» نیست؟ کمی بعد هم در یک کتابفروشی در آلمان عکس همان پسر کوچولو را روی جلد کتابی دیدم به اسم «ماجراهای ویلی ویبرگ». این چنین شد که پیِ کار را گرفتم تا ببینم بالاخره ماجرا از چه قرار است و اسم این پسرک دوست داشتنی چیست. این دو قضیه جرقهای شد برای نوشتن این مطلب.