پژوهش روایی بررسی زندگی انسان‌ها از دریچۀ روایت است و به تجربۀ زیسته، به منزلۀ منبع دانش و ادراکی ارزشمند، اهمیت می‌دهد. در کتاب پژوهش روایی در علوم تربیتی دی. جین کلندینین که یکی از پیشگامان استفاده از روایت در تحقیقات دانشگاهی در حوزۀ علوم تربیتی است، صورت‌بندی قدیمی خود دربارۀ پژوهش روایی را که همراه اف. مایکل کانلی ارائه داده بود، به‌روز کرده و سپس به بسط و بهسازی روشی مبتنی بر سال‌ها پژوهش، مطالعه و ممارست بیشتر پرداخته است. از ویژگی‌های برجستۀ کتاب الحاق چندین مطالعۀ موردی از پژوهش‌های روایی کلندینین در سال‌های اخیر و تحلیل آن‌هاست.
افراد همان‌قدر که قصه‌هایشان را با کلمات می‌گویند، آنها را زندگی می‌کنند و البته بیش از آن که قصه‌هایشان را با حضور در واژه‌های خود زندگی کنند، با حضور در واژه‌های دیگران زندگی‌شان می‌کنند. آنها قصه‌هایشان را در نگاهی خیره زندگی می‌کنند که وقتی دیگران در اطراف‌شان حرف می‌زنند توسط افکار و گفته‌های درونی شکل می‌گیرد. قصه‌هایشان را در احساساتی که احاطه‌شان کرده، زندگی می‌کنند. در آه‌‌هایی که می‌کشند. در نگاه‌ها و ژست‌هایشان یا فقط در حسی که حضورشان در دیگران برمی‌انگیزد. تمامی این‌ها فرم‌هایی برای گفتن قصه‌اند که با این که واژه‌ای ندارند، می‌توانیم آنها را بخوانیم و بشنویم.
ماهیت نویدبخش قصه‌گویی زمانی آشکار می‌شود که نگاه‌مان به قصه به معنای موجودیتی ثابت را تغییر دهیم و مشغول گفت‌وگو با قصه‌هایمان شویم. صرف تعریف کردن قصه به آن هویتی ثابت و تغییرناپذیر می‌بخشد. در پژوهش روایی ما با یکدیگر، با متن‌ها، با موقعیت‌ها، و با قصه‌های دیگری مشغول گفت‌وگو می‌‌شویم که امکان از نو گفتن و از نو زیستن قصه‌هایمان را برایمان فراهم می‌کنند.
انسان‌ها زندگی روزمرۀ خود را با قصه‌هایی دربارۀ کیستی خود و دیگران هنگام تفسیر گذشته‌شان در قالب این قصه‌ها می‌سازند. قصه، در کاربرد فعلی‌اش، آستانه‌ای است که فرد از طریق آن قدم به جهان می‌گذارد و تجربه‌هایش از جهان به وسیلۀ آن تفسیر می‌شود و برایش معنایی شخصی پیدا می‌کند. بنابراین پژوهش روایی، یا همان واکاوی تجربه به مثابه قصه، پیش و بیش از هر چیز، روشی برای اندیشیدن به تجربه‌هاست.
قصه‌گویی همیشه با نوعی فروپاشی و براندازیِ بیصدا و آرام همراه است … فکر می‌کنی فقط در یک جهت حرکت می‌کند اما روی حرکت قصه‌گویی به سمت خودت هم هست. فکر می‌کنی فقط یک جبهه را میشکافد و پیش می‌رود اما خودت را هم میشکافد و می‌بُرَد. فکر می‌کنی قصه‌گویی فقط به کار دیگران می‌آید اما بیشتر به کار خودت می‌آید … رضایت تو از خودت و خوش‌خیالی‌ات را بر هم می‌زند … قصه‌ها بسیار پرحوصله‌اند … آرام و بیصدا در روح تو به این سو و آن‌سو جاری می‌شوند.
کتاب پژوهش روایی در علوم تربیتی می‌‌کوشد علاوه بر توضیح مبانی و اصول پژوهش روایی، تعریف دقیقی از روش‌شناسی این نوع پژوهش ارائه دهد و با مثال‌های فراوان راهنمایی عملی باشد برای محققان، اساتید و دانشجویانی که مایل به استفاده از این روش کیفی در پژوهش‌هایشان هستند. این اثر را محمود مهرمحمدی ترجمه کرده است.
♦ برای مطالعۀ تمام مباحث کتاب پژوهش روایی در علوم تربیتی لطفاً آن از فروشگاه اطراف بخرید.
♦ برای دانلود PDF صفحاتی از کتاب، این‌جا کلیک کنید.
بدون دیدگاه