فرقی نمی‌کند در چه رشته‌ای فعالیت کنید؛ پزشکی، جامعه‌شناسی، سیاست، مهندسی یا چیزی دیگر. این روزها کمابیش در همهٔ حوزه‌ها با پژوهش‌هایی مواجه می‌شویم که برای جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌ها یا بیان نتایج‌شان از روایت استفاده کرده‌اند. ما با گوش سپردن به قصه‌های آدم‌ها دربارۀ موقعیت‌ها و وضعیت‌های خاصی که در آن قرار گرفته‌اند، با خواندن روایت‌هایشان از ماجراهایی که از سرگذرانده‌اند، و با شنیدن شخصی‌ترین خاطرات‌شان وجهی از تجربه‌هایشان را درک می‌کنیم که به شیوه‌های دیگر، راهی به آن نداریم. درک همدلانۀ آدم‌ها با فهم و بیان روایی است که ممکن می‌شود؛ درکی که مثل خود زندگی پُر از فراز و فرود دراماتیک، پیچیدگی‌های عاطفی و تعارض‌های حل‌نشدنی است. شاید به همین دلیل است که بسیاری از اندیشمندان علوم انسانی در سطوح مختلف از مبانی، شیوه‌ها و چالش‌های پژوهش روایی سخن می‌گویند.
در میان روش‌های کیفی پژوهش در حوزهٔ علوم اجتماعی، پژوهش روایی هرچند قابلیت‌های چشمگیری دارد، کمتر مورد توجه پژوهشگران ایرانی قرار گرفته است. البته کتاب‌هایی دربارهٔ پژوهش روایی در بازار وجود دارند، اما بیشتر این کتاب‌ها از زبان‌های دیگر به فارسی ترجمه شده‌اند و در نتیجه، مثال‌هایشان شاید برای خوانندهٔ ایرانی چندان آشنا و ملموس نباشند. کتاب راهنمای عملی پژوهش روایی در علوم اجتماعی تلاشی است برای این‌که دانشجویان و پژوهشگران ایرانی و همچنین همهٔ علاقه‌مندان به مطالعات اجتماعی یا مباحث میان‌رشته‌ای، با مثال‌هایی امروزی و آشنا و مرتبط با دغدغه‌های دانشگاهی و اجتماعی در ایران، بیشتر و بهتر با مفهوم قصه و روایت، نقشی که در جامعه دارد، و کاربردهایش در زمینهٔ پژوهش اجتماعی آشنا شوند.
در حوزۀ پژوهش، فهم و بیان روایی وقتی بهترین نتایج را به بار می‌آورد که پژوهشگر درکی عمیق و منسجم از آن داشته باشد و مبانی نظری، مفاهیم بنیادین، ضوابط پژوهشی، پارادایم‌ها، شیوه‌های تحلیل، قواعد تعمیم یافته‌ها، و ملاک‌های اعتبارسنجی پژوهش روایی را به‌خوبی بشناسد. این آداب عملیاتی و کاربردی به محققان حوزه‌های مختلف علوم انسانی کمک می‌کنند به بهترین شکل از پژوهش روایی کمک بگیرند و به ورطهٔ مخاطراتی همچون ایدئولوژی‌زدگی، سانتیمانتالیسم پژوهشی، سوگیری‌های شناختی یا نادیده‌گیری اسناد و شواهد نیز نیفتند.
در کتاب راهنمای عملی پژوهش روایی در علوم اجتماعی ابتدا دربارهٔ مبانی پارادایمی و نظری پژوهش روایی خواهید خواند و در بخش‌های بعدی، مرحله به مرحله، با فرایند عملی انجام پژوهش روایی آشنا خواهید شد: یاد می‌گیرید مسئلهٔ پژوهشی خود را دقیق و واضح بیان کنید، چهارچوبی مفهومی و روشی برای آن بیابید، نمونهٔ آماری‌تان را به شیوه‌ای مناسب انتخاب کنید، و داده‌ها را چنان جمع‌آوری و تحلیل کنید که به نتیجه‌ای روشن و سودمند برسید. نویسنده در بخشی از کتاب هم به مسئلهٔ مهم مشروعیت‌بخشی و تضمین اعتبار پژوهش‌های روایی پرداخته و در فصل نهایی هم فوت‌وفن نوشتن گزارش‌های پژوهشی را توضیح داده است. اشاره به نمونه‌های متعدد و مثال‌هایی از جامعۀ ایران، این کتاب را نسبت به منابع ترجمه‌ای فهم‌پذیرتر و خوش‌خوان‌تر کرده است.
احسان آقابابایی در این کتاب، با ذکر مصداق‌ها و مثال‌های بومی و غیربومی، بیانی صریح و گاه طنزآمیز، و بهره‌گیری از تجربه‌های عملی‌اش در حوزۀ تدریس و پژوهش، راهنمایی کاربردی در اختیار دانشجویان علوم اجتماعی قرار داده است تا میان کتاب‌های مختلف پژوهش روایی، نمونه‌ای تألیفی و نزدیک‌تر به پژوهش‌ها و موضوعات مطرح در دانشگاه‌های خود هم داشته باشند.
خواندن کتاب راهنمای عملی پژوهش روایی در علوم اجتماعی می‌تواند برای محققان رشته‌های جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی، مطالعات فرهنگی، مددکاری و کل حوزۀ گستردۀ علوم اجتماعی، علاقه‌مندان به مطالعات بینارشته‌ای، و همچنین همهٔ کسانی که می‌خواهند با پژوهش کیفی و پژوهش روایی بیشتر آشنا شوند، مفید باشد.
دربارۀ نویسندۀ کتاب راهنمای عملی پژوهش روایی در علوم اجتماعی
احسان آقابابایی دانش‌آموختۀ دکتری جامعه‌شناسی از دانشگاه اصفهان و دانشیار گروه علوم اجتماعی این دانشگاه است. حوزۀ علاقۀ او جامعه‌شناسی سینمای ایران و روش‌های کیفی و پژوهش روایی است و تألیف کتاب‌هایی همچون فیلم و جامعۀ ایرانی، فیلم و ایدئولوژی در ایران، جامعه‌شناسی فیلم و جامعه‌شناسی احساسات را نیز در کارنامه‌اش دارد.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.