کتاب راهنمای عملی پژوهش روایی در علوم اجتماعی با هدف کمک به دانشجویان و پژوهشگران جامعه‌شناسی در استفادۀ دقیق و روشمند از رویکردهای روایی در پژوهش‌هایشان نوشته شده است. احسان آقابابایی، نویسندۀ این کتاب، با ذکر مصداق‌ها و مثال‌های بومی و غیربومی، بیانی صریح و گاه طنزآمیز، و بهره‌گیری از تجربه‌های عملی‌اش در حوزۀ تدریس و پژوهش، راهنمایی کاربردی در اختیار دانشجویان علوم اجتماعی قرار داده است تا بتوانند از این روش پژوهشی در تحقیقات‌شان استفاده کنند.
به نظر پژوهشگران رواییِ حوزۀ علوم اجتماعی، پژوهش روایی در سه موج تکامل یافته است. در نیمۀ اول قرن بیستم مطالعاتی انجام شد که رنگ‌و‌بوی روایی داشتند اما آن‌قدر گسترده و پخته نبودند که موجی ایجاد کنند. موج اول در دهه‌های 1970 و 1980 پدیدار شد. این موج به‌شدت از نظریۀ ادبی و زبان‌شناسی تأثیر گرفته بود و بر ساختار روایت، شیوه‌های داستان‌سازی و عناصر روایی مانند طرح، شخصیت‌پردازی و صدای راوی متمرکز بود. در این موج که «روایت به مثابۀ متن» نام گرفت، محققان برای شناسایی الگوها و قراردادهای اساسیِ حاکم بر شیوۀ قصه‌گویی افراد دربارۀ تجربه‌هایشان تلاش می‌کردند. وظیفۀ محقق هم مطالعۀ الگوهای مشابه در ساختار رواییِ متون مختلف بود.
موج دوم تحلیل روایی در دهۀ 1990 ظهور کرد و مهم‌ترین ویژگی‌اش چرخش به سمت رویکرد تفسیری و هرمنوتیکی بود. در این موج، محققان برای توضیح چگونگی معنابخشی روایی انسان‌ها به هویت‌شان، به دنبال درک مفاهیمی بودند که افراد به تجربه‌های خود نسبت می‌دهند. این موج بر نقش محقق در مقام مفسرِ معنا و اهمیت درک زمینه‌های اجتماعی و فرهنگیِ تولید و مصرف روایت‌ها تأکید می‌کرد. در این موج، روایت در بافتش معنا می‌یافت و کشف الگوهای روایی تنها هدفِ پژوهشگر نبود. در این موج، که «روایت در بافت» نامیده شده، منتقدان ساختارگرایی روایت مثل فمینیست‌ها، طراحان نظریۀ کوئیر، نظریه‌پردازان واکنش خواننده و غیره نقش پررنگی داشتند. موج دوم تحلیل روایی در قرن بیست‌و‌یکم نیز ادامه یافت و نمودی از علاقۀ فزاینده به مطالعۀ تلاقی قدرت، روایت و هویت بود. محققان در این دوره به دنبال درک نقش روایت‌ها در برساختن و تقویت هویت‌های اجتماعی و روابط قدرت بودند. این موج تحقیقاتی بر بررسی روش‌های تعبیهٔ روایت‌ها در ساختارهای اجتماعی و سیاسی گسترده‌تر و نحوۀ به‌کارگیری آن‌ها برای به چالش کشیدن روایت‌های مسلط و روابط قدرت متمرکز بود.
به نظر می‌رسد که موج سوم تحلیل روایی باید بر نقش فناوری‌های دیجیتال و رسانه‌های اجتماعی در تولید و نشر روایت‌ها متمرکز شود. موج تحقیقاتی جدید بررسی می‌کند که فناوری‌های دیجیتال چگونه شیوه‌های تولید، نشر و مصرف روایت‌ها را شکل می‌دهند و چگونه بر معانی و روابط قدرت مرتبط با روایت‌ها تأثیر می‌گذارند. این موج به اهمیت داستان‌های کوچک مثل استوری‌های اینستاگرامی نیز توجه دارد.
در همین زمینه پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ «روایت پژوهی چیست؟» را مطالعه کنید.
خواندن کتاب راهنمای عملی پژوهش روایی در علوم اجتماعی می‌تواند برای محققان رشته‌های جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی، مطالعات فرهنگی، مددکاری و در کل حوزۀ گستردۀ علوم اجتماعی مفید باشد و به کار کسانی بیاید که می‌خواهند با پژوهش روایی بیشتر آشنا شوند و در پژوهش‌هایشان از آن استفاده کنند.
♦ برای خرید کتاب راهنمای عملی پژوهش روایی در علوم اجتماعی، لطفاً به فروشگاه اطراف مراجعه کنید.
♦ برای دانلود pdf صفحاتی از کتاب، این‌جا کلیک کنید.
♦ نسخۀ الکترونیک این کتاب را هم می‌توانید از پلتفرم طاقچه دانلود کنید.
بدون دیدگاه