نان چیست؟ در نگاه اول، پاسخ آسان به نظر می‌رسد: خوراکی ساده. اما نان را نباید فقط غذایی برای سیر کردن شکم دانست. نان پدیده‌ای‌ است زنده و پیچیده؛ نمادی از هم‌زیستی انسان و مخمرها که می‌تواند به فساد یا زایش منجر شود. کتاب سرودن نان نشان می‌دهد که نان بر خلاف ظاهرش هرگز خوراکی پیش پا افتاده نبوده، بلکه همیشه محملی بوده برای طرح مسائل پیچیدۀ بشری.

تجربۀ پخت نان انگار نوعی بازی با زمان است. خمیر زنده است، اما نه به شکلی که ما معمولاً زندگی را می‌فهمیم. خمیر نفس می‌کشد، تغییر می‌کند و، در این فرایند، ما را به چیزی فراتر از خودمان پیوند می‌دهد: به میکروارگانیسم‌ها، به تاریخ، به زمین. اسکات کاتلر شِرشو، برای تحلیل نان و سیر تاریخی آن، از دریدا کمک می‌گیرد و با الهام از مفهوم بیگانه‌سازی او، از ما می‌خواهد نان را نه خوراکی آشنا، که بیگانه‌ای واقعی ببینیم. او با این تغییر منظر، به جهان پیچیده و چندوجهی نان سرک می‌کشد و به جای ارائۀ روایتی خطی و تاریخی، به کمک شبکه‌ای درهم‌تنیده از مفاهیم، نان را در نقطۀ تلاقی رشته‌های گوناگون دانش بشری قرار می‌دهد.

سرودن نان ما را به جهان میکروسکوپی نان می‌برد؛ به اجتماع مخمرها و باکتری‌هایی که در فرایند تخمیر، شریک انسان در یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهایش بوده‌اند. همزمان، تحلیلی تاریخی و جامعه‌شناختی نیز به این شبکه اضافه می‌کند. کتاب به یادمان می‌آورد که نان هرگز ابژه‌ای خنثا نبوده است. برای مثال رنگ نان در روم باستان یا اروپای قرون وسطا نشانۀ آشکار تمایز طبقاتی بوده است. شرشو در ادامه، تحلیل‌هایش را به اسطوره‌شناسی، دین و ادبیات پیوند می‌زند و از جایگاه مقدس نان در آیین‌های کهن – از نان فطیر یهودیان در عید فصح تا بدن مسیح در عشای ربانی – سخن می‌گوید.

آنچه کتاب سرودن نان را متمایز می‌کند نگاه کل‌نگرانۀ آن است. نویسنده با کنار هم گذاشتن وجوه گوناگون، در نهایت به تصویری بزرگ‌تر دست می‌یابد. از نگاه او، نان فقط نوعی خوراک نیست، بلکه ذره‌بینی است برای مشاهدۀ بزرگ‌ترین تضادهای هستی انسان: زندگی و مرگ، فرد و اجتماع، امر مادی و امر متعالی، و ضرورت و آزادی.

کتاب سرودن نان در مجموعۀ «زندگی پنهان چیزهای معمولی» نشر اطراف منتشر شده و ملیکا خوش‌نژاد آن را ترجمه کرده است.

دربارۀ مجموعۀ «زندگی پنهان چیزهای معمولی»

مجموعۀ «زندگی پنهان چیزهای معمولی» دربرگیرندۀ کتاب‌هایی کوتاه دربا‌رۀ‌ اشیا، مکان‌ها، واژه‌ها و مفاهیم بسیار عادی است، چیزهایی مثل تلویزیون، دفتر کار، گواهینامۀ رانندگی، کلمۀ اُکِی، نان، شیشه، تومور، سکوت. نویسندگان این کتاب‌ها پس از نقطۀ‌ الهام‌بخش آغازین، در مسیر بررسی پیشینه، بازنمایی تجربه‌های شخصی و بسط مفهوم همان ابژۀ ساده و روزمره، به نکته یا نکات تأمل‌انگیزی دربارۀ موضوع می‌رسند و آن را با مخاطب در میان می‌گذارند. در همۀ‌ کتاب‌های این مجموعه بر شفافیت و وضوح متن، خیال‌پردازی و اختصار تأکید می‌شود.

این مجموعه ما را تشویق می‌کند نگاهی دوباره به چیزهایی که روزانه با آن‌ها سروکار داریم بیندازیم، نه الزاماً برای درس گرفتن از آن‌ها، بلکه بیشتر برای یافتن بستری برای ژرف‌اندیشی و قصه‌گویی دربارۀ خودمان و چیزهایی که احاطه‌مان کرده‌اند. «زندگی پنهان چیزهای معمولی» تصویری نو از جهان اطراف‌مان ارائه می‌دهد و قصۀ این که چگونه به جایی که هستیم رسیده‌ایم را در قالب یک «چیز» در هر «کتاب»‌ برایمان تعریف می‌کند. کتاب‌هایی که گرچه کوچک و سبک هستند ولی حرف‌های بزرگی می‌زنند.

کتاب میزها و دیوارها اولین کتاب این مجموعه است که پیش‌تر منتشر شده بود.

دربارۀ نویسندۀ کتاب سرودن نان

اسکات کاتلر شرشو، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه است. او در دانشگاه‌های ییل، آکسفورد و هاروارد تحصیل کرده و استاد بازنشستۀ رشتۀ زبان انگلیسی دانشگاه کالیفرنیاست. شرشو تا به حال چندین کتاب در زمینۀ نظریات انتقادی و فرهنگ عامه منتشر کرده که از جملۀ آن‌ها می‌توان به Deconstructing Dignity ،Marxist Shakespeares و Puppets and “Popular” Culture اشاره کرد.