فراروایت در ارباب حلقه‌ها

مری آر. بومن | نیما م. اشرفی

کتاب فراروایت در ارباب حلقه ها می‌کوشد تعریفی دقیق و در عین حال ساده از مفهوم فراروایت ارائه دهد و نسبت آن با خواننده و اهیتش در فرم‌های روایی را روشن سازد. مری آر. بومن بر روی یکی از شاهکارهای این فرم، یعنی ارباب حلقه‌ها دست می‌گذارد و از همین منظر این اثر را مورد نقد قرار می‌دهد. او روش و تکنیک‌های تالکین برای آفرینش یک اثر فراروایی را بررسی می‌کند و با کمک گرفتن از مباحث نظری، مرور جزئیات و به‌کارگیری مثال‌های فراوان آن را اثبات می‌کند. این کتاب علاوه بر وسعت بخشیدن به گسترۀ درگیری ذهنی خواننده با رمان ارباب حلقه‌ها، فهم بهتر و آسان‌تر واژۀ فراروایت را برایمان ممکن می‌سازد.

 

🔵 نسخۀ الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از سایت‌های طاقچه، فیدیبو و کتابراه تهیه کنید.

 

در ادبیات داستانی فرم‌های متعددی برای روایت وجود دارد که به نویسنده امکان می‌دهند در داستان‌پردازی خلاق‌تر باشد. یکی از این‌ گونه‌ها که در موردش بحث زیادی هم مطرح است، فراروایت است. فرمی که ویژگی اصلی‌اش خود ارجاعی است؛ به این معنا که نویسنده خواننده را آگاه می‌کند که در حال خواندن قصه است و دائماً بر این موضوع تاکید دارد. کتاب فراروایت در ارباب حلقه ها اثری پژوهشی و انتقادی است که تلاش می‌کتد این قالب را معرفی کند و توضیح دهد. مری. آر. بومن در این جستار بر روی این اثر معروف و مهم جی. آر. آر. تالکین دست می‌گذارد و می‌کوشد با کمک آن مفهوم فراروایت و ویژگی‌هایش را تشریح کند‌. بومن در این مقاله از این می‌گوید که این فرم چطور کار می‌کند و چطور می‌تواند مخاطب را شگفت‌زده کند و تحت تأثیر قرار دهد‌.

منتقدین اعتقاد دارند داستان و خواننده با هم در تعامل هستند. به این معنا که هم داستان از زندگی خواننده الهام می‌گیرد و هم خواننده با تفسیرش به قصه معنا می‌بخشد. در این ارتباط، فرم روایت نقشی تعیین‌کننده دارد. برای مثال خوانش فرم سرراست با خوانش داستانی که در دستۀ فراروایت قرار می‌گیرد، کاملاً متفاوت است و هر کدام برداشت خود را ایجاد می‌کنند. این مسئله ایدۀ اصلی کتاب فراروایت در ارباب حلقه ها است. مری آر. بومن با کمک گرفتن از داستان تالکین از شبکه روایت در فراروایت می‌گوید و نشان می‌دهد که چطور این گونه داستان‌ها فاصله بین خود و زندگی را برمی‌دارند. همین‌طور مرزگذاری و مرززدایی بین واقعیت و خیال را بیان می‌کند و توضیح می‌دهد که این نویسنده چطور ماهرانه بین این دو دنیا حرکت کرده است.

کتاب فراروایت در ارباب حلقه ها بخش اول از مجموعۀ «بیشتر از داستان» نشر اطراف است‌ که دبیری آن را رویا پورآذر برعهده داشته. این اثر را نیما م. اشرفی ترجمه کرده است. برای آشنایی بیشتر با این کتاب می‌توانید این مقاله را بخوانید.

بخش‌هایی از مقالۀ اصلی بومن را هم می‌توانید در این‌جا مطالعه کنید.


دربارۀ مجموعۀ بیشتر از داستان

مجموعۀ بیشتر از داستان نشر اطراف، تلاشی است برای ایجاد ارتباطی پربارتر بین داستان و همۀ کسانی که آن را می‌خوانند و در پی چیزی فراتر از ماجراهای داستان هستند. داستان و خواننده‌اش تعاملی دوسویه دارند؛ از یک سو ارتباط با دنیای داستان و چگونگی این ارتباط، نسبت مخاطب و داستان را مشخص می‌کند و نقش پررنگی در زندگی مخاطب دارد. از سوی دیگر داستان‌ها هم از دل دنیای واقعی سر ‌برمی‌آورند و بسته به خوانش کسی که روبه‌رویشان نشسته، شکل و شمایل‌شان تغییر می‌کند. این مجموعه می‌کوشد به رابطۀ بین این دو معنا ببخشد. از این سری تا کنون کتاب‌های فراروایت در ارباب حلقه‌ها و روایت‌آمیزی در دن‌کیشوت به چاپ رسیده است.


دربارۀ نویسندۀ کتاب فراروایت در ارباب حلقه ها

مری آر. بومن (Mary R. Bowman) از دانشگاه دوک دکترای زبان انگلیسی گرفته و استاد دانشگاه وبسکانسین است. شعر، روایت و نقد فمینیستی تخصص‌های او هستند. او مقالات زیادی نوشته و ویراستار و دبیر چندین ژورنال بوده است.

مشخصات

نویسندهمری آر. بومن
ویراستارنیما م. اشرفی
بازبینی نهایی متنمحمدمهدی حیدری
دبیر مجموعهرویا پورآذر
قطعرقعی
تعداد صفحه104
مجموعهروایت نظری
موضوعرمان | نقد و تفسیر
شابک2- 3- 96884 – 600- 978
نوبت چاپسوم | 1398

فهرست

آمد‌و‌شد به پشتِ صحنۀ ماجرای داستانی | 9-24
آشنایی با مفاهیم نظری و کلیدواژ‌ه‌های مقاله

این داستان پیش‌تر نوشته شده بود | 25-84
شبکۀ داستان
کم‌رنگ کردن فاصلۀ داستان و زندگی
مرزگذاری و مرززدایی بین خواننده و شخصیت داستانی
تردد میان دنیای داستان و دنیای واقعی

خلاصۀ رمان | 85-101
یاران حلقه
دو برج
بازگشت پادشاه

ستایش‌ها و افتخارات

«علاقه‌مندان ژانرهای تخیلی از این کتاب لذت زیادی می‌برند اما مخاطب اصلی کتاب، همۀ آن‌هایی هستند که می‌خواهند بدانند داستان چطور می‌تواند هم داستان بماند و هم حرف‌های زیادی بزند. چطور نویسنده ما را به سفر میان خیال و واقعیت عادت می‌دهد.»

کتابیسم

 

«کوتاه و مختصر و مفید.

‫هستهٔ اصلی کتاب در واقع یک مقالهٔ ۵۰ صفحه‌ایه در بررسی روش‌های روایی داستان ارباب حلقه‌ها، با تأکید رو ی نظریهٔ فراروایت. فراروایت اون روایتیه که دربارهٔ خود روایت باشه. به نوعی شکستن آگاهانهٔ دیوار چهارم. چیزی که نشون بده شخصیت‌ها از بودنشون توی یه داستان آگاهن.»

⭐⭐⭐⭐  دانیال بهزادی

«این کتاب بیشتر به درد طرفداران پر و پا قرص تالکین و یا متخصصان حوزه ادبی می‌خوره. در عین اینکه کتاب کوتاهه و بیشتر یک مقاله ست تا کتاب، اما خوندنش برای کسی که نقد ادبی به اون صورت نخونده واقعا ساده نیست. تقریبا هر بخشی رو دو بار خوندم ولی اگه بخوام برای کسی کتاب رو ارائه بدم خیلی کلی می‌تونم بهش اشاره کنم و شاید خوندن برای بار سوم ضروری باشه. با این وجود کتاب برای طرفداران تالکین خیلی شیرینه. چون با سیر نگارش کتاب -سیر پیشرفت نویسنده- آشنا می‌شن و مهم تر از اون دریافت‌هایی که خودشون از داستان داشتن رو به صورت خیلی دقیق‌تر می‌خونن. من در حین خوندن داستان ارباب حلقه‌ها، با همه کاراکترهای داستان‌ تالکین به شدت احساس همذات پنداری می‌کردم و گاهی برای خودم این حجم از تاثیرپذیری عجیب بود اما با خوندن این کتاب خیلی وسیع‌تر و دقیق‌تر متوجه علت این تأثیرگذاری شدم و این انگیزه‌ای بود که من رو به خوندن ادامه کتاب فراروایت تشویق می‌کرد.»

⭐⭐⭐⭐  Reihane Emadi

«خوشم اومد. اگر نخونینش و روایت علاقه‌ی اصلی‌تون نباشه چیزی از دست نمی‌دین. اما خب برام همیشه جالب بوده که وقتی با یه روایت (قصه و فیلم و …) روبه‌رو میشم، یه لایه آگاهی بیشتر داشته باشم. مثلا بدونم چه ترفندهایی داره استفاده میشه، چه اشاراتی میشه و از این حرفا.

این کتاب کمک می‌کنه با ترفندهای تالکین تو ارباب حلقه‌ها آشنا بشین. چند جا به نامه‌هایی که فرستاده اشاره میشه و اعتراف‌هایی که کرده. این قسمت‌ها برام جذاب‌تر بود. مثلا تالکین اومده چند تا راوی برا داستانش درست کرده، بیلبو و فرودو و سم. یا اومده هی یه طوری داستان نوشته که انگار شخصیت‌ها آگاهی دارن که تو یه قصه دارن نقش‌آفرینی می‌کنند.
بعد خوندن این کتاب فهمیدم تالکین باهوش بوده. باهوش‌تر از چیزی که فکر می‌کردم.»

⭐⭐⭐  Saeed Ramazany

دیدگاهها

هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.

اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “فراروایت در ارباب حلقه‌ها”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دیدگاهها

هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.

اولین نفری باشید که دیدگاهی را ارسال می کنید برای “فراروایت در ارباب حلقه‌ها”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *