کتاب سه روز به آخر دریا سفرنامۀ یکی از شاهزادگان زن قاجاری و همسر عمادالملک به مکه و عتبات است. اما این نوشته‌ها را نمی‌توان تنها روایت یک سفر زیارتی دانست، بلکه داستان یک زندگی هم هستند؛ زندگی زنی درباری که لایه‌ای ناپیدا را آشکار می‌کند. نام او را نمی‌دانیم، چون در تمام کتاب هیچ‌وقت او را به نام خطاب نمی‌کنند اما بر اساس نوشتۀ خودش از اصل و نسبش به‌خوبی آگاهیم. او دختر شاهزاده مبارک‌میرزا، نوۀ شاهزاده محمودمیرزا و فتحعلی‌شاه قاجار است و از سمت مادر نوادۀ نادرشاه افشار محسوب می‌شود. زنی است باسواد، آشنا به شعر و ادبیات، هنرمند و قطعاً زیبا؛ چون آوازه‌اش به ناصرالدین‌شاه می‌رسد و در پانزده سالگی به نامزدی شاه درمی‌آید. این نامزدی اما به انجام نمی‌رسد و آن‌طور که خودش می‌نویسد «بغض بزرگان مانع گردیده.» پس از سه سال نامزدی به هم می‌خورد و شاهزاده خانم در سن هجده سالگی به دستور ناصرالدین‌شاه به عقد عمادالملک، حاکم مسن و بسیار ثروتمند و معتبر تون و طبس در می‌آید. پس از چند سال دشمنی‌های زنان دیگر عمادالملک و مرگ دو برادرش و دلتنگی‌ها، شاهزاده خانم را به عزیمت به مکه و عتبات مصمم می‌کند.
گزارش شاهزاده خانم در کتاب سه روز به آخر دریا پر از جزئیات شگفت‌انگیز در مورد زندگی روزمره و مسائل ساده است. این زن نکته‌سنج و ریزبین که کمالاتش زبانزد خاص و عام است، در سال 1265 هجری شمسی از همسرش اجازه می‌گیرد و راهی عربستان و عراق می‌شود. شاهزاده خانم از همان ابتدای سفر، نوشتن را آغاز می‌کند و از مصائب راه و احساسات و افکارش می گوید. قلم او موجز و گزیده است و بر خلاف مردان هم دوره‌اش، اصلاً زیاده‌گویی نمی‌کند. نکتۀ بعدی ارجاع دائم او به اشعار مختلف است که جابه‌جا در متنش از آن‌ها استفاده کرده. موضوعی که نشان از دانش گسترده و عمیق این زن دارد.
کتاب سه روز به آخر دریا برای تاریخ‌پژوهان و محققان هم اثری قابل‌اعتناست، چون اطلاعاتی قابل‌توجه از زیست و زمانۀ خود می‌دهد. اطلاعاتی که این بار از زاویۀ دید یک زن روایت شده است. این کتاب حاصل پژوهشی است که نازیلا ناظمی برای نخستین بار روی نسخۀ خطی این سفرنامه انجام داده است.
گزارش نشست معرفی کتاب سه روز به آخر دریا در شهر کتاب مرکزی را می‌توانید این‌جا بخوانید.
دربارۀ مجموعۀ سفرنامه‌های قدیمی زنان
سفرنامه‌های قدیمی زنان مجموعه کتاب‌هایی از نشر اطراف هستند که به یادداشت‌ها، خاطرات، روایت‌ها و سفرنامه‌های زنان دوران قاجار اختصاص دارند. در هر کتاب از این مجموعه دست‌نوشته‌های یکی از زنان سرشناس قرون پیش گردآوری و تدوین شده است؛ سفری که عموماً از شهرستان به تهران یا به عتبات و قصد زیارت بوده. این مجموعه می‌کوشد هم ادبیات زنانۀ مهجور، نادیده گرفته‌شده یا به حاشیه رانده‌شده را بازخوانی کند و هم تاریخ‌نگاری متفاوتی از تاریخ‌نگاری مردانه و مسلط ارائه دهد. چادر کردیم رفتیم تماشا، سه روز به آخر دریا و خانم! فردا کوچ است عناوین کتاب‌هایی هستند که تاکنون در این سری به چاپ رسیده‌اند.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.