جوزف برودسکی (Joseph Brodsky)، با نام اصلی ایوسیف الکساندراویچ برودسکی، شاعر، نویسنده و مترجم روسی در ۲۴ مه ۱۹۴۰ در لنینگراد به دنیا آمد. برودسکی خیلی زود علاقه‌اش به ادبیات را نشان داد و از همان دوران مدرسه سرودن شعر را آغار کرد. او در نوجوانی ترک تحصیل کرد تا بیشتر بر روی فعالیت‌های ادبی‌اش متمرکز باشد. از اتفاقات مهمی که بر مسیر زندگی‌اش اثر گذاشت، ملاقات با آنا آخماتووا بود که با او رابطۀ مرید و مرادی داشت؛ کسی که یکی از الگوهای اصلی برودسکی بود و بر روی سبک شعری او تأثیر عمیقی گذاشت. اما رویکرد و سبک شعری او هم مثل آخماتووا به هیچ وجه با رویکرد مقامات و دولت سازگاری نداشت، به همین خاطر هم به جز چند شعری که در جُنگ ادبی به چاپ رسید دیگری اثری از او به شکل رسمی منتشر نشد. در نهایت هم خودش را تحمل نکردند و در اواخر دهۀ 1960 بازداشت و به سیبری تبعید شد.
جوزف برودسکی در دوران زندانش به شهرت بیشتری رسید. تعدادی از اشعارش به زبان انگلیسی ترجمه و در خارج از کشور به چاپ رسیدند. او پس از آزادی هم با مقامات حکومتی اتحاد جماهیر شوروی کشمکش‌های فراوانی داشت. این مسئله مدتی به دراز کشید ولی در نهایت باعث اخراج و تبعید او از کشور شد. برودسکی چندان سالی را سرگردان بود و از کشوری به کشور دیگر می‌رفت تا این‌که اواسط دهۀ 1970 توانست به آمریکا برود. در آن‌جا دکترایش در رشتۀ زبانشناسی را گرفت و به تدریس ادبیات در دانشگاه‌های مختلفی مثل کلمبیا پرداخت. برودسکی در سال های تبعید چند مجموعه شعر و چندین جستار منتشر کرد. او در سال ۱۹۸۷ به خاطر قدرت ادبی‌اش برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات شد و تعدادی از کتاب‌هایش برای نخستین بار در روسیه به صورت قانونی به چاپ رسید. برودسکی در سال ۱۹۹۶ در نیویورک درگذشت. او هیچ‌گاه نتوانست به کشور بازگردد و دوباره آن‌جا راببیند.
کتاب‌های جوزف برودسکی
از برودسکی بیش از 15 مجموعه شعر، چهار جستار و دو نمایشنامه منتشر شده. در زیر به تعدادی از مهم‌ترین آثار این شاعر اشاره می‌شود:
- بخشی از گفت‌وگو، 1980 (مجموعه شعر)
- کمتر از یک، 1986 (مجموعه جستار)
- به اورانیا، 1988 (مجموعه شعر)
- تیله‌ها، 1989 (نمایشنامه)
- در باب اندوه و منطق، 1995 (مجموعه جستار)
- مانند این‌ها، 1996 (مجموعه شعر)
- کشف، 1999 (مجموعه شعر)
- اشعار پیدایش، 2001 (مجموعه شعر)
- مکالمات، 2003 (مجموعه جستار)
او برنده و نامزد جایزه‌های زیادی شده، از جمله:
- برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات
- برندۀ جایزۀ حلقۀ ملی کتاب
- برندۀ جایزۀ مک آرتور
- برندۀ جایزۀ شب‌های شعر استروگا
- و…
کتاب جوزف برودسکی در نشر اطراف
نشر اطراف از برودسکی کتاب اگر حافظه یاری کند را با ترجمۀ طهورا آیتی منتشر کرده است. تبعید و خاطره موضوع محوری چهار جستار این کتاب هستند. تبعید هر آدمی را، به‌خصوص هر نویسنده‌ای را، دو پاره می‌کند؛ یک پاره گذشته‌ای است که با زبان خودت به آن فکر می‌کردی و بخشی از هویت توست و دیگری اکنونی که در آن سرگشته و با لکنت می‌کوشی زندگی کنی و به یاد آوری. جوزف برودسکی در چنین جایی ایستاده است. او هر چند زندگی‌اش، حتی در تبعید هم به روسیه گره خورده بود، هیچ وقت حکومت شوروی را نپذیرفت؛ هر چند به آمریکا رفت، اسیر غرب‌گرایی نشد؛ هر چند می‌گفت به زبان روسی تعلق دارد، به انگلیسی نوشت. همین بی‌درکجایی بود که سکوی پرش جستارهایش شد، تا در زبان جدید از چنگال بی‌رحم خاطرات نجات یابد و بتواند باز به چنگ‌شان بیاورد، تا خانه‌ای نو برای خودش بسازد: این بار درون زبانی تازه، با خشت ادبیات، زیر سقف حافظه‌ای نویافته.
بدون دیدگاه