بمبئی رقص الوان است

هند سرزمینی جادویی و افسانه‌ای است؛ کشوری که مردمانش معتقدند از جهان بزرگ‌تر است. این شهرت نه مروبط به زمان حال که قرن‌هاست وجود دارد و در جریان است. به همین خاطر هم بوده که این سرزمین همیشه مقصدی برای گردش و بازدید به شمار می‌رفته. ایرانیان هم از دیرباز با هند آشنا بوده‌اند و هم برای مسافرت و هم برای تجارت به آن‌جا رفت و آمد می‌کردند. کتاب بمبئی رقص الوان است شرح سفر برخی از ایرانیان دورۀ قاجار به این شهر بزرگ هند است. این چهره‌ها که همگی از زنان و مردان سرشناس به شمار می‌رفتند، از سفرشان گزارش‌ها و سفرنامه‌هایی آماده کرده‌اند که حالا ارزش تاریخی بسیاری دارد. چون نه فقط چهرۀ بمبئی سه قرن پیش را نشان می‌دهد، که تا حد زیادی بازتاب‌دهندۀ نگرش و نگاه فعلی ما به این شهر و کشور هم هست.

مشخصاً روایت مسافران، مخصوصاً مسافران اول سهم انکارناپذیری در شکل‌گیری هویت شهرها در ذهن ما دارد. به همین دلیل می‌توان گفت تصویر خیالی‌ای که از بمبئی در ذهن همۀ ما نقش بسته، تا حد زیادی از توصیفات و اغراق‌ها و غافلگیری‌های همین گردشگران و تاجران پدید آمده. روایت این گروه در کتاب بمبئی رقص الوان است نشان می‌دهد که آن‌ها چطور در اولین برخوردشان این شهر و فرهنگ هند را درک کرده‌اند و به مردم ایران انتقال داده‌اند. این مجموعه نه‌فقط برای علاقه‌مندان به تاریخ، که برای جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان هم منبعی ارزشمند و قابل‌اعتناست.
کتاب بمبئی رقص الوان است پنجمین جلد از مجموعه «تماشای شهر» است. علی‌اکبر شیروانی دبیر این مجموعه است و پژوهش‌ها زیر نظر او انجام گرفته. مصاحبۀ رادیو فرهنگ با او را می‌توانید از این‌جا گوش بدهید.

دربارۀ مجموعۀ تماشای شهر

تماشای شهر، مجموعه‌ای پنج‌جلدی از نشر اطراف است که به سفرهای خارجی افراد سرشناس، دولتمردان و شاهزادگان دورۀ قاجار می‌پردازد و گزارش و روایت آن‌ها از این موقعیت را بازتاب می‌دهد؛ چهره‌هایی همچون ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، میرزا صالح، ظهیرالدوله و علویه خانم کرمانی. هر یک از کتاب‌های این سری به یکی از شهرهای پاریس، لندن، سن پترزبورگ، استانبول و بمبئی اختصاص دارد و در آن‌ها بخشی از سفرنامه و خاطرات این مردان یا زنان منتشر شده است. پاریس از دور نمایان شد، قهوۀ استانبول نیکو می‌سوزد، آسمان لندن زیاده می‌بارد، سن‌پترزبورگ موزیکانچی دارد و بمبئی رقص الوان است عناوین کتاب‌های این مجموعه هستند که زیرنظر علی اکبر شیروانی جمع‌آوری و تدوین شده‌اند.

دربارۀ گردآورندۀ کتاب بمبئی رقص الوان است

علی اکبر شیروانی (متولد 1360) نویسنده، پژوهشگر و روزنامه‌نگار است. او در رشته‌های علوم اجتماعی و پژوهش هنر تحصیل کرده و در دو دهۀ اخیر در چندین روزنامه و مجله حضور داشته است. شیروانی مدرس داستان‌نویسی و نویسندگی هم هست و کارگاه‌های مختلفی در این زمینه برگزار کرده. مجموعۀ پنج جلدی تماشای شهر و کتاب راه ننوشته از مهم‌ترین آثار او به شمار می‌روند.