30

کارنامۀ خورش

۱۹۴,۶۰۰ تومان

کارنامۀ خورش: دستور غذاهای نادرمیرزا قاجار (چاپ دوم)

به کوشش نازیلا ناظمی

تسلط  نادرمیرزا قاجار به ادبیات، تاریخ و طب دوره‌ی خودش و دقت او در نگارش باعث شده کتاب کارنامۀ خورش تنها دستور طبخ غذاهای مختلف نباشد. این کتاب فرهنگ‌نامه‌ای از غذاهای ایرانی است همراه شرح حوادث تاریخی، خاطرات نویسنده، قصه و شعر که همه با نظمی درونی کنار هم نشسته‌اند. توصیفات و ابداعات زبانی برای طعم‌ها، تاریخچه‌ی غذاهای محلی ایران همراه گزارش آداب و رسوم، روابط اجتماعی و خانوادگی آن دوره کاری کرده که این متن در گذر زمان همچنان خواندنی و تازه باشد.

 

نسخه الکترونیکی این کتاب را می‌توانید از سایت طاقچه ، فیدیبو و کتابراه تهیه کنید.
این کتاب را می‌توانید در بخش کنارِکتاب با بسته‌بندی اختصاصی خریداری کنید.

 

کارنامۀ خورش گرچه به طور عمده به مسائل آشپزی پرداخته اما بی‌گمان اثری تاریخی است، زیرا تاریخ فقط تاریخ سیاسی نیست. کتاب کارنامۀ خورش هم حاوی اصول و قواعد آشپزی و فواید غذاها و خوراکی‌ها است، هم رخدادهایی سیاسی و اجتماعی را روایت می‌کند که شاید از این دیدگاه هرگز مطرح نشده‌اند: زندانی ‌شدن نویسنده در زمان محمدشاه، ماجراها و وقایع دیدار او با پدرش، برکناری او از حکومت به‌خاطر دشمنی، شورش شاهسون‌ها، دیدارش با رئیس شاهسون‌ها، آشنایی با خارجی‌های تبریز از جمله سر هنری راولینسن و ماجرای بازگشت وی به امور دیوانی و حواشی آن.
کارنامۀ خورش را باید از جمله آثار ارزشمند این شاهزاده دانست که به شکلی بسیار ظریف، تاریخ، ادبیات و سرگرمی را با یکدیگر تلفیق کرده و به بهانه‌ی آموختنِ آنچه سفره‌های قاجاریان را زینت می‌داد، ناگفته‌های بسیار گفته است.
نادرمیرزا و همسرش ـــ که در تمام کتاب با الفاظی همچون کدبانو، بانوی سرای، بانوی من و خانه‌خدای خطاب شده است ـــ  تمام خوراک‎های مرسوم زمان خودشان را با تقسیم‌بندی دقیق، یک‌یک برمی‌شمرند و به رشته‌ی تألیف در می‌آورند.

فایل فهرست، یادداشت دکتر غلامحسین زرگری‌نژاد، مقدمه‌ی پژوهشگر، نسب‌المؤلف و دیباچه‌ی نویسنده را می‌توانید از این‌جا دانلود کنید.

مصاحبه‌ی روزنامه‌ی قدس با خانم نازیلا ناظمی درباره‌ی کتاب کارنامه‌ی خورش را می‌توانید اینجا بخوانید.

می‌توانید معرفی کتاب کارنامه‌ی خورش از زبان مسعود فروتن در رادیو پیام را از این‌جا دانلود کنید و گوش بدهید.

این روزها کتاب آشپزی، دستور غذا و پخت و پز جز لاینفک و مهم زندگی مردم شده. فرقی هم بین زن و مرد در این ماجرا نیست و هرکس دستور بهتر و خوشمزه‌تری بدهد، اقبال بیشتری پیدا می‌کند. اما اهمیت کتاب کارنامه خورش در این است که هم دستور غذاهای صدسال پیش در آن یافت می‌شود، هم نویسنده‌اش مردی از شاهزادگان قاجار است و هم این‌که کتابش فقط دستور غذا نیست بلکه کلی نکته و ماجرای خواندنی تاریخی و اجتماعی دارد. به ویژه این‌که همه این‌ها به شکل گفت‌وگویی بین نویسنده و همسرش نوشته شده.

گیتی صفرزاده، سایت وینش

نویسنده گاهی با ذره‌بین می‌آید وسط میدان و می‌گوید فلان غذا برای مردمی است که فقیرند و دست‌شان به دهان‌شان نمی‌رسد “این خورش برای ارزانیان بُوَد.” پیشینه‌ی غذاها و خواص هر خوراک را می‌گوید و پا توی کفش مورخ و طبیب و حکیم می‌کند. از رشته‌‌پلویی می‌گوید که در خانه‌ی دوست مسیحی‌اش خورده و آن رشته فقط در بازار عیسویان تبریز پیدا می‌شود و خواننده‌ی امروزی متوجه می‌شود منظور نادرمیرزا همان اسپاگتی است. از سیب‌زمینی‌ای می‌گوید که تازه به ایران آمده و از قورمه‌سبزی‌ای که تاریخچه‌اش به دوران پیشدادیان می‌رسد.

فاطمه ستوده

کتاب «کارنامۀ خورش» به‌دلیل نثر جذاب و اشعار دلنشینش قابل‌توجه است و می‌تواند بیانگر برخی باورها درباره نقش متفاوت زنان و مردان در آن روزگار نیز باشد.

کانال تلگرامی مطالبات زنان

توصیفات و ابداعات زبانی برای طعم‌ها، تاریخچه‌ی غذاهای محلی ایران همراه گزارش آداب و رسوم، روابط اجتماعی و خانوادگی آن دوره، کاری کرده که این متن در گذر زمان همچنان خواندنی و تازه باشد.

جواد شیخ‌الاسلامی، روزنامه‌ی قدس

[در کتاب کارنامه خورش] می‌توان کلمات و اصطلاحاتی در توصیف زندگی روزمره و اسباب و ادواتش دید که سال‌هاست از یاد رفته‌اند و امروز در زبان فارسی دیگر استفاده نمی‌شوند و این بر جذابیت‌های اثر برای روزگار ما افزوده است.

همشهری آنلاین

مشخصات

مشخصات کتابمشخصات فیزیکی
نویسندهنادرمیرزا قاجارقطع
به کوشش نازیلا ناظمیتعداد صفحات۲۷۰ ص.
ویرایشفاطمه ستودهنوع جلدنرم
بازبینی نهایی متنزهره ترابی
با تشکر از امین شیرپور
دبیر فنیمحمدرضا لری‌چی
طراح جلدحمید قدسینوع کاغذبالک ۶۰گرم
شناسه افزوده
ن‍اظم‍ی‌، ن‍ازی‍لا، ‏‫۱۳۵۰ -‏
موضوعآشپزی ایرانی — تاریخ — ‏‫قرن ۱۳ق.آشپزی ایرانی — ‏‫متون قدیمی تا قرن۱۴
شابک
۹۷۸-۶۲۲-۹۹۲۲۴-۹-۱
نوبت چاپدوم، ۱۳۹۹، ۲۰۰۰ نسخه
مجموع تیراژ چاپ‌های قبلی۲۰۰۰ نسخه
نسخه‌ی دیجیتال
صفحه در فیپاhttp://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/5233493

فهرست کتاب

در همه گونه آش‌هاست/که به پارسی «با» گویند

در شناختن پلاوها/که از برنج و دیگر چیزها پزند

در گونه‌ی مسمن‌ها/که به تازی «ادام» گویند

در گونه‌ی بریان‌ها/که از ماهی و دیگر پرندگان پزند

در گونه‌ی کوفته‌ها/که به همه روزگارِ سال پزند و خورند

در گونه‌ی کوکوها/که در کشخرایران پزند

در گونه‌ی بورانی‌ها/که برای مزیدن پلوها و چلوها نهند

در گونه‌ی خورش‌ها/که چندگونه است همه نیکو

در گونه‌ی آبگوشت‌ها/که بانیروترین خوردنی‌هاست

1 دیدگاه برای کارنامۀ خورش

  1. Avatar for گروه محتوای سایت

    محسن

    یه کتاب سبک و زیبا با محتوای آموزنده مخصوصا در قسمت دیباجه با تشکر از گردآورندگان

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

1 دیدگاه برای کارنامۀ خورش

  1. Avatar for گروه محتوای سایت

    محسن

    یه کتاب سبک و زیبا با محتوای آموزنده مخصوصا در قسمت دیباجه با تشکر از گردآورندگان

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *