خودزندگی‌نگارها به رخدادها، رفتارها و فرایندهای روانشناختی که با عوض شدن زمان، مکان، نظام اعتقادی و موقعیت اجتماعی تغییرات فراوانی می‌کنند، معنا می‌بخشند. آنها به عنوان سوژه‌هایی که بر اساس تاریخ و فرهنگ‌شان فهمی خاص از خاطره، تجربه، هویت، فضا، بدنمندی و عاملیت دارند، معمولاً روش‌های مختلفی را که فرهنگ برای خواندن خودزندگی‌نگاره در اختیار مخاطب می‌گذارد، بازتولید می‌کنند اما به نقد محدودیت‌های روش‌های فرهنگی روایتِ خود نیز می‌پردازند. خودزندگی‌نگارها با خوانش زندگی خود در چهارچوب قواعد خودزندگی‌نگاری و گاه خلاف این قواعد، آنها را تغییر می‌دهند و روش‌هایی متفاوت برای تفسیر این متون به مخاطب پیشنهاد می‌کنند. به عبارت دیگر، سوژه‌های خودزندگی‌نامه‌ای، آگاهانه یا ناخودآگاه، گاهی از قواعد فرهنگیِ توصیف و تشریحِ موقعیت خود (که از گذشته به جا مانده‌اند) پیروی می‌کنند و گاهی در برابر این قواعد می‌ایستند. خودزندگی‌نگارها، در بافت‌هایی که این گونه تنش‌ها رخ می‌دهد، سبک‌های جایگزینی برای خطاب می‌سازند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. در نهایت، الگوهای ژانری تثبیت شده جهش می‌یابند و احتمالات ژانری جدید پدیدار می‌شوند.
بررسی جامع فرم‌های خودزندگی‌نامه‌ایِ فراوانی که طی قرن‌های متمادی ساخته شده‌اند، کار ساده‌ای نیست اما در این دانشنامه، تلاش ده فهرستی از شصت ژانر خودزندگی‌نگاری و مختصری از ویژگی‌های هر یک آورده شود.
یادداشت روزانه نوعی از خودزندگی‌نگاری است که وقایع و اتفاق‌ها را ثبت می‌کند. بعضی منتقدان تفاوت خاطرات روزنوشت با یادداشت روزانه را در این می‌دانند که یادداشت روزانه نوعی وقایع‌نگاریِ رویدادهای عمومی است و به‌اندازۀ خاطرات روزانه صمیمی و خصوصی…
اصطلاح ورزشکارنگاری را برایان کِرتیس برای خاطره‌پردازی‌های ورزشی به کار برد و چنین توصیفش کرد: ورزشکارنگاری با توصیفی از به‌یادماندنی‌ترین مسابقۀ ورزشکار شروع می‌شود، با وقایع‌نگاری ماجراهایی که نشان می‌دهند ورزش چگونه کودکی‌اش را تلخ کرده ادامه می‌یابد و سپس…
اصطلاح نگارش‌درمانی را سوزته هِنکه مطرح کرد تا نشان دهد نوشته‌های خودزندگی‌نامه‌ای چگونه به کار خوددرمانی می‌آیند. نگارش‌درمانی شامل دو فرایند است: «نوشتن دربارۀ جزئیات تجربۀ تروماتیک و نوشتن از راه تجسم و اجرای نمایشیِ تجربۀ تروماتیک با هدف التیام…
نامه قالبی است که در آن متنی با امضا و تاریخی مشخص، خطاب به فردی مشخص نوشته می‌شود. ظاهراً نامه‌ها نوشته‌هایی شخصی‌اند اما از اواخر قرن هجدهم به‌تدریج هم به شکل مکاتباتی شخصی برای بیان احساسات درونیِ نویسنده درآمدند و…
اصطلاح مطالعۀ موردی به نوعی روایت زندگی در قالب یک پرونده و با هدف تشخیص و شناسایی بیماری یا ناهنجاری اشاره دارد. سوزان ولز پیشینۀ بعضی گزارش‌های موردی را که «با نگاه به گذشته نوشته می‌شوند، معمولاً ارجاعاتی ادبی دارند…
دریدا اصطلاح گوش‌زندگی‌نگاری را در بحث نیچه و سیاست‌‌‌های اسامی خاص مطرح کرد. او با احیای اصطلاح «امضا» در گفتمان هگل (که ظاهراً به امضا اهمیتی نمی‌دهد) و با تأکید بر تعویق مفهوم امضا در مباحث نیچه (که نگاهی مبالغه‌آمیز…
مقصود از گروهنگاری انجام مطالعه‌ای جمعی دربارۀ ویژگی‌های مشترکِ گروهی است که اغلب نمی‌توان به زندگی‌نامۀ تک‌تک اعضایش مراجعه کرد و هدفش، کشف روابط و الگوهای زندگی اعضای گروه در یک مقطع تاریخی خاص است. کویینتیلیان در بحث فن بلاغتِ…
شهادت دادن یعنی حضور برای مشاهدۀ رخدادی یا گواهی دادن دربارۀ آن. حضور شاهد بر نوع واکنش سوژه‌ها به تروما تأثیر می‌گذارد. شاهد ممکن است «شاهد عینی» باشد یا شاهد ثانویه. شاهد عینی ناظری بی‌واسطه است که روایتش کارکردهایی مختلف…
برخی از منتقدان معتقدند که خاطره‌پردازیِ فرزندخواندگی ژانر متمایز و منسجمی از خودزندگی‌نگاری است چون در آن هویت فردی با گسستی اولیه مواجه می‌شود: جدایی از خانوادۀ بیولوژیکی که «ردپایِ شبح‌وارش در حالات و وجنات فرد به جا می‌ماند و…
بعضی از منتقدانِ خودزندگی‌نگاری می‌گویند قصه‌های دیجیتال زندگی با مشابه‌های مکتوب‌شان تفاوت دارند. مایکل هاردی این قصه‌ها را چنین تعریف می‌کند: نوعی روایت زندگی که «در [رسانه‌ای] با چهارچوب‌های داده‌های دیجیتال تهیه و مصرف می‌شود.» او می‌گوید در فضای دیجیتال…
قصه‌های تبارشناختی روشی برای ثبت تاریخچۀ خانوادگی‌اند که با ترسیم شجره‌نامۀ فرد، هویتش را مکان‌یابی، تعریف و مشخص می‌کند و به آن اعتبار می‌بخشد. موضوع اصلی این قصه‌ها «شجره‌نامۀ» آباو‌اجدادی است که باید بر اساسِ اسناد و پیشینۀ نسلی باشد…
اصطلاح شهادت‌نامه در زبان اسپانیایی به مفهوم حقوقی یا مذهبی شهادت دادن یا شاهد بودن اشاره دارد. جان بِوِرلی شهادت‌نامۀ آمریکای لاتینی را این‌طور تعریف می‌کند: «روایتی به بلندیِ رمان یا رمانِ کوتاه، به شکل کتاب یا جزوه از زبان…
در طول زمان، وسایل شخصیِ ماندگار فرد، چنان ردی بر «روان»ش باقی می‌گذارند که به ابژه‌هایی خودزندگی‌نامه‌ای تبدیل می‌شوند. جنیفر اِی. گونسالس اصطلاح شخصی‌نگاری را برای تعریف همین فرایند ابداع کرد. گاهی این وسایل شخصی چیزهایی کاربردی مثل لباس و…
روایت نوکیشی حول محور تحولی بنیادین از خودِ خطاکار «قبلی» به خود هدایت‌یافتۀ «بعدی» ساخته می‌شود. الگوی متعارف روایت نوکیشی دربرگیرندۀ سقوط به «شبِ» مصیبت‌بار، آشفته و «تاریک روح» است که در پی آن «فریادی برای کمک» بلند می‌شود، تحولی…
اصطلاح فراگیر روایت سفر فرم‌هایی متعدد را در بر می‌گیرد: سفرنامه، یادداشت روزانۀ سفر، (شبه)قوم‌نگاری، روایت‌های ماجراجویی، روایت‌های جست‌وجو، روایت‌های «نامه‌ای به خانه» و روایت‌های فرار اگزوتیک. پیشینۀ روایت‌های سفر مفصل است. در جهان غرب، خیلی پیش از اختراع دستگاه…
روایت زندگی معنوی مسیر دستیابی راوی به شکل خاصی از آگاهی و شناخت را توصیف می‌کند و نشان می‌دهد چگونه او «به شناختی نجات‌بخش رسیده و نوعی روشن‌بینی درونی» دربارۀ قدرتی استعلایی در او ایجاد شده است. روایت زندگی معنوی…
روایت زندگی قومی نوعی روایت خودزندگی‌نامه‌ای است که توسط جوامع قومی پدید می‌آید. نویسندگان احتمال دارد ملیت مشترک داشته باشند یا در کشورهای مختلف زندگی کنند. این نوع روایت‌ها با نوعی هویت قومی سروکار دارند که حول محور گذشته‌های چندگانه…
روایت زندان نوعی روایت اسارت است که در دورۀ حبس یا پس از آن نوشته می‌شود. روایت‌هایی که درون زندان نوشته می‌شوند اغلب فرصتی برای زندانی فراهم می‌آورند تا در دل نظامی که برای انسانیت‌زدایی از زندانی و تبدیلش به…
این ژانر از روایت‌های روزمره مردم را تشویق می‌کند قصه‌هایشان دربارۀ نوعی اعتیاد یا وابستگی را که خواهان رهایی از آن هستند برای دیگران بگویند. الگوی کلیشه‌ای روایت خودیاری چنین اجزایی دارد: شرح سقوط خود به ورطۀ زوال یا هوسرانی،…
تروما معادل یونانی واژۀ «زخم» است و تجربۀ وحشت یا شوک شدیدی را توصیف می‌کند که یاد و خاطره‌اش مشکل‌آفرین است. لی گیلمور می‌گوید «موضوع روایت‌های تروما، هم روایت فردی است که می‌کوشد معنای تجربه‌ای تکان‌دهنده در بافتی خاص را…
