خلاصه‌ی کتاب:
وقت چای در اطراف جهان مجموعه‌ای از قطعه‌های متنیِ کوتاه و آموزنده است درباره‌ی آداب و رسوم گوناگون مربوط به چای در نقاط مختلف جهان. در نقاشی‌های دلنشین و ظریف چلسی اُبرن، می‌بینیم که مردم مراکش، هند، تبت، تایلند، کانادا و آمریکا، آرژانتین، شیلی، اوروگوئه، سودان جنوبی، ژاپن، روسیه، انگلستان، مالزی، پاکستان، ایران، هنگ‌کنگ، چین، تایوان و جاماییکا چگونه از چای لذت می‌برند.
دنیس ویسبلوث، نویسنده‌ی کتاب، هم در پایان درباره‌ی دلبستگی خودش به چای می‌گوید؛ از وقتی که بچه بوده و پدربزرگ و مادربزرگش با چای از مهمان‌هایشان پذیرایی می‌کرده‌اند تا چای خوردن با دوستان جدیدش در سنگاپور. او شرح می‌دهد که چای چگونه در گذر زمان محبوب‌تر شده و حالا می‌شود این نوشیدنی را در گوشه‌وکنار جهان پیدا کرد. با رواج چای میان مردم مناطق مختلف، این نوشیدنی با آداب و رسوم و سنت‌های محلی هر منطقه سازگار شد. به این ترتیب، چای هم نقطه‌ی اشتراک فرهنگ‌های گوناگون است و هم نمودِ تنوع شگفت‌انگیزشان.
درباره‌ی این راهنما
پرسش‌ها و فعالیت‌های این راهنما در درک بهتر مطالب کتاب وقت چای در اطراف جهان به بچه‌ها کمک می‌کنند و خلاقیت‌شان را برمی‌انگیزند.
پرسش‌هایی برای بحث:
- تا حالا در مهمانی چای خورده‌ای (چه مهمانی واقعی و چه مهمانی موقع بازی)؟ دیگر چه کارهایی کردی؟ چه کسی همراهت بود؟
- اگر می‌توانستی نوشیدنی مخصوص خودت را بسازی چه چیزهایی توی آن می‌ریختی؟ اسمش را چه می‌گذاشتی؟
- تا حالا هیچ کدام از چای‌های جورواجوری را که در وقت چای در اطراف جهان درباره‌شان خواندی چشیده‌ای؟ دوست داری مزه‌ی کدام چای را بچشی؟ چرا؟
- دنیس ویسبلوث در یادداشت نویسنده در پایان کتاب می‌گوید پدربزرگ و مادربزرگش با چای از مهمان‌هایشان پذیرایی می‌کرده‌اند. شما در خانه‌تان چطور از مهمان پذیرایی می‌کنید؟
- تا حالا کسی را دیده‌ای که فرهنگ متفاوتی داشته باشد یا خانواده‌اش خیلی با خانواده‌ات فرق کند؟ چطور با او آشنا شدی؟ چه چیزهایی یاد گرفتی؟
قبل از خواندن کتاب:
پرسش‌ها و فعالیت‌های زیر می‌توانند زمینه را برای خواندن کتاب فراهم کنند، اطلاعاتی به بچه‌ها بدهند و کنجکاوشان کنند.
- قبل از خواندن کتاب، همراه کودک به جلد کتاب نگاه کنید و از او بپرسید به نظرش این کتاب درباره‌ی چیست.
- به نقاشی‌های شروع و پایان کتاب نگاه کنید. از کودک بپرسید اسم چه چیزهایی را می‌دانی؟ چه چیزهایی برایت تازه‌اند؟ فکر می‌کنی این چیزهای تازه چه هستند؟
- از کودک بخواهید به زمانی فکر کند که به خانه‌ی کس دیگری رفته. از او بپرسید که میزبان برایت چیزی آورد تا بخوری یا بنوشی؟ چه چیزی؟ فکر می‌کنی چرا آن خوراکی یا نوشیدنی را برایت آورد؟
هنگام خواندن کتاب:
این فعالیت‌ها به درک مطالب کتاب کمک می‌کنند، علاقه‌ی کودک را برمی‌انگیزند، فکرش را درگیرِ کتاب می‌کنند و (اگر کتاب را برای چند کودک بخوانید) کاری می‌کنند تا واکنش‌های بچه‌های دیگر را هم ببینند.
مهارت‌های کلامی: مصاحبه
از کودک بخواهید با یکی از دوستان یا اعضای خانواده که چای‌خور است حرف بزند و از او سؤال‌های زیر را بپرسد. در صورت امکان، از کودک بخواهید جواب‌های این سؤال‌ها را یادداشت کند یا صدا یا تصویر مصاحبه‌شوندگان را حین جواب دادن به سؤال‌هایش با تلفن همراه ضبط کند.
سؤال‌ها:
چرا چای دوست داری؟
کدام نوع چای را دوست داری؟ کدام نوعش را دوست نداری؟
تا حالا، وقتی مشغول نوشیدن چای بوده‌ای، اتفاق بامزه یا عجیب یا جالبی برایت افتاده؟
اگر می‌توانستی از میان آدم‌های دنیا هر کسی را که دوست داری (چه از گذشته و چه از حال و چه حتی از آینده) به مهمانیِ چای دعوت کنی، چه کسی را انتخاب می‌کرد؟ دوست داشتی درباره‌ی چه چیزی با او حرف بزنی؟
کاردستی: فنجان بساز
در این فعالیت، کودک با خمیرِ بازی یا گِل رس، فنجانی مارپیچی می‌سازد.
مواد لازم:
- خمیر بازی یا گِل رس، تقریباً به اندازه‌ی یک گریپ‌فروت برای هر کودک
- یک سطح صاف و تمیز
راهنمای ساخت:
اگر چیز زیادی درباره‌ی روش مارپیچ‌سازی نمی‌دانید، شاید تماشای یک ویدیوی آموزشی برای ساخت گلدان، فنجان یا کاسه کمک‌تان کند. مثل این ویدیوی یوتیوب (11 دقیقه و 57 ثانیه):
https://www.youtube.com/watch?v=62-7qHckMMM
نگران نباشید. ما مراحل کار را قدم‌به‌قدم برایتان توضیح می‌دهیم:
ساخت مارپیچ:
- برای درست کردن مارپیچ، تکهی بزرگی از خمیر یا گِل بردارید و بین دو دست‌تان بغلتانید و لوله‌اش کنید تا چیزی شبیخ یک مارِ چاق بسازید. حالا مارتان را روی سطح صاف بگذارید.
- مار را با دست‌هایتان طوری روی سطح صاف بغلتانید تا کم‌کم لاغرتر و باریک‌تر شود. برای این‌کار، اول انگشت‌هایتان را روی مار بگذارید و بعد خمیر یا گِل را بغلتانید تا کفِ دست‌تان روی آن قرار بگیرد.
- این حرکت رفت‌وبرگشتی را تکرار کنید و همزمان دست‌هایتان را از وسط بدن مار به دو طرف حرکت دهید تا مار آرام‌آرام بلندتر شود. همین‌طور که خمیر یا گِل را می‌غلتانید، فشار دست‌تان را بیشتر کنید تا بالاخره قطر بدن مار تقریباً به اندازه‌ی انگشت اشاره یا شست‌تان شود، یعنی کمی بیشتر از یک سانتی‌متر. اگر قطر مار در همه‌جا به یک اندازه نیست، دست‌تان را روی قسمت‌های قطورتر بگذارید و مار را با کمی فشار بغلتانید تا قطر بدنش همه‌جا یکسان شود.
- حالا یک تکهی دیگر از خمیر یا گِل بردارید تا مارهای بیشتری بسازید.
ساخت پایه‌ی کار:
- پیش از ساختن فنجان، باید پایه‌ای برای آن بسازید. برای این کار، تکهی کوچکی از خمیر بردارید و به شکل دایره پهنش کنید. ضخامت این دایره باید کمی بیشتر از یک سانتی‌متر باشد. یادتان باشد که پایه باید بزرگ‌تر از کف فنجان‌تان باشد.
ساخت فنجان:
- یکی از مارها را دورتادور لبه‌ی پایه‌تان بپیچید. اگر بعد از یک دورِ کامل، کمی از مارتان باقی مانده، این تکهی اضافه را ببرید. یا این‌که با تمام شدن هر مار، مار بعدی را به انتهایش وصل کنید و با انگشت‌هایتان آن‌ها را به هم بچسبانید تا مار بلندتری بسازید که یک بار دیگر هم دور پایه حلقه بزند.
- با فشار ملایم دست، مارتان را به پایه‌ی زیرش بچسبانید.
- اگر هر حلقه را درست به اندازه‌ی حلقه‌ی زیرش بسازید، دیواره‌های فنجان‌تان صاف و مستقیم بالا می‌آیند. اما اگر هر حلقه را کمی بزرگ‌تر از حلقه‌ی زیرش بسازید و به لبه‌های بیرونی آن بچسبانیدش، دهانه‌ی فنجان‌تان پهن‌تر و بازتر می‌شود. اگر هم هر حلقه را کمی کوچک‌تر از حلقه‌ی زیرش بسازید و آن را به لبه‌های داخلی حلقه‌ی زیری بچسبانید، دهانه‌ی فنجان‌تان کم‌کم تنگ‌تر می‌شود.
- آن‌قدر مارها را حلقه‌حلقه روی هم بچینید تا دیواره‌ی فنجان‌تان به اندازه‌ای که می‌خواهید بلند شود.
- اگر همین شکل ناهموار را دوست دارید، می‌توانید دسته‌ی فنجان را هم از یک تکه خمیر بسازید و همین حالا به آن اضافه کنید.
- اگر دوست دارید دیواره‌ی فنجان‌تان صاف‌تر و هموارتر باشد، دست‌تان را با فشار ملایم روی حلقه‌ها بکشید و همزمان فنجان‌تان را بچرخانید تا حلقه‌ها کم‌کم با هم یکی شوند و دیواره‌ی فنجان صاف‌تر شود. حالا فنجان را با یک دست روی سطح صاف نگه دارید تا شکلش حفظ شود و با دست دیگرتان دسته‌اش را به آن بچسبانید.
ساخت فنجان که تمام شد از کودک بپرسید آیا چیزهای دیگری هم به ذهنش می‌رسند که به چای مربوط باشند و بشود آن‌ها را هم با خمیر یا گل ساخت؟ حالا کودک می‌تواند یک یا چند نفر را دعوت کند تا با هم چای بخورند.
کاردستی: دعوت‌نامه برای مهمانی چای
می‌توانی دوستان، اعضای خانواده یا موجودی خیالی را به مهمانی چای دعوت کنی. دوست داری چه کسی را دعوت کنی؟ مهمانی را کجا برگزار می‌کنی؟ چه وقت؟ دوست داری مهمان‌هایت با خودشان چه بیاورند؟ می‌توانی به سلیقه‌ی خودت برایشان دعوت‌نامه درست کنی یا از نمونه‌ی زیر کمک بگیری.
بعد از خواندن کتاب:
این فعالیت‌ها به کودک کمک می‌کنند تا بیشتر به متن کتاب فکر کند و از تجربه‌ی خواندن این کتاب به نتیجه‌ای برسد.
همه چیز درباره‌ی من: قصه‌هایی درباره‌ی ما و خانواده‌هایمان
دنیس ویسبلوث، نویسنده‌ی کتاب وقت چای در اطراف جهان، قصه‌ی پدربزرگ و مادربزرگش را هم می‌گوید که در دشت‌های کانادا زندگی می‌کردند و رسم‌شان این بود که همیشه با یک فنجان چای سیاه پررنگ از مهمان‌هایشان پذیرایی کنند. خانواده‌ی تو هم قصه یا رسمی دارند که درباره‌اش حرف بزنی؟
اگر کتاب را برای چند کودک می‌خوانید، می‌توانید از آن‌ها بخواهید که هر کدام چیزی (یا عکسی) با خودشان بیاورند که نشانه‌ی قصه یا رسمِ خانواده‌شان باشد. هر بچه می‌تواند قصه‌اش را فقط برای یک بزرگ‌تر یا برای جمع بچه‌ها بگوید. می‌توانید از هر بچه و چیزی که همراهش آورده عکس بگیرید و قصه‌اش را هم بنویسید.
بعد، می‌توانید این قصه‌ها و عکس‌ها را روی دیوار یا تخته بزنید یا همه را در کتابچه‌ای جمع کنید.
مهارت‌های کلامی: چای خودت را اختراع کن
برای موجودی خیالی، یک جور چای مخصوص اختراع کن. مثلاً به این فکر کن که آدم‌فضایی‌ها چه جور چایی را دوست دارند. یا پری‌ها چه جور چایی می‌نوشند؟ جادوگرها چی؟ چای محبوب ساحره‌ها چیست؟ دستور تهیه‌ی این چای‌ها را بگو یا بنویس.
روش درست کردن این چای‌های اختراعی را می‌توانید روی کاغذهای معمولی بنویسید یا از قالب زیر استفاده کنید:
کار دستی: مهمانی چای خودت را نقاشی کن
اگر می‌خواستی مهمانی چای بگیری، چه کسی را دعوت می‌کردی؟ می‌توانی مهمان‌هایت را از میان اعضای خانواده، دوستان یا موجودات خیالی انتخاب کنی. با چی از آن‌ها پذیرایی می‌کردی؟ مهمانی‌ات را کجا برگزار می‌کرد؟ نقاشی‌ای از مهمانی‌ات بکش. اگر دوست داشته باشی، می‌توانی به نقاشی‌های کتاب وقت چای در اطراف جهان نگاه کنی و بعد، نقاشی خودت را بکشی.
بدون دیدگاه