خودزندگی نامه

روایت خودیاری (Self-help narrative)

این ژانر از روایت‌های روزمره مردم را تشویق می‌کند قصه‌هایشان دربارۀ نوعی اعتیاد یا وابستگی را که خواهان رهایی از آن هستند برای دیگران بگویند. الگوی کلیشه‌ای روایت خودیاری چنین اجزایی دارد: شرح سقوط خود به ورطۀ زوال یا هوسرانی،…

روایت تروما (Trauma narrative)

تروما معادل یونانی واژۀ «زخم» است و تجربۀ وحشت یا شوک شدیدی را توصیف می‌کند که یاد و خاطره‌اش مشکل‌آفرین است. لی گیلمور می‌گوید «موضوع روایت‌های تروما، هم روایت فردی ا‌ست که می‌کوشد معنای تجربه‌ای تکان‌دهنده در بافتی خاص را…

روایت بردگی (Slave narrative)

روایت بردگی یکی از انواع روایت زندگی‌ است که یک بردۀ سابقِ فراری یا آزادشده دربارۀ اسارت، ظلم و سرکوب جسمی، اقتصادی و عاطفی، فرار از بردگی و رسیدن به نوعی آزادی می‌نویسد. روایت‌های بردگی در ایالات متحده معمولاً پیش…

روایت بازماندگان (Survivor narrative)

اصطلاح روایت بازماندگان به روایت‌هایی اشاره می‌کند که توسط بازماندگان تجربه‌ای تروماتیک، آزارنده یا نسل‌کشی نوشته شده‌اند. لیندا مارتین اَلکاف و لورا گِرِی-رُزِندِیل این اصطلاح را مطرح کرده‌اند تا بین کاربرد سیاسی گفتمان ارجاع‌دهنده به خود نویسنده و کاربرد محدودترِ…

روایت اصل‌ونسب (Filiation narrative)

هدف بسیاری از خودزندگی‌نگاری‌ها بزرگداشت رابطۀ فرد با یکی از والدین، خواهر و برادر یا فرزندش است؛ کسی که رابطه‌‌ای درازمدت با فرد دارد. به گفتۀ کاوزر، بیشتر روایت های اصل‌ونسب (از ادموند گووس گرفته تا پل آستِر) را فرزندان…

روایت اسارت (Captivity narrative)

روایت اسارت اصطلاحی کلی‌ برای همۀ متن‌هایی‌ است که راویان آن‌ها زمانی در اسارت فرد یا گروهی بوده‌‌اند. این دسته شامل روایت‌های اسارت بومیان، بردگان، خودزندگی‌نامه‌های معنوی، قصه‌های مواجهه با موجودات ناشناختۀ فضایی و روایت‌های اغواگری است. روایت‌های اسارت بومیان،…

رمان تکوین شخصیت (Bildungsroman)

از گذشته، رمان تکوین شخصیت را رمانی دربارۀ رشد و شکل‌گیری هویت اجتماعی مردی جوان قلمداد می‌کردند، مثل آرزوهای بزرگ اثر دیکنز. سی. هیو هولمن می‌گوید «این نوع رمان‌ها کارآموزی، دوران جوانی و مرد شدنِ یک شخصیت اصلی احساساتی را…

دیگرزندگی‌نامه (Heterobiography)

فیلیپ لوژون اصطلاح دیگرزندگی‌نامه را برای اشاره به روایت‌های زندگیِ مشارکتی و «بر اساس گفته‌ها» پیشنهاد داد. اتفاقی که در چنین روایت‌هایی می‌افتد درست برعکسِ چیزی است که در خودزندگی‌نامۀ سوم‌شخص رخ می‌دهد. راوی در روایت سوم‌شخص تظاهر می‌کند شخص…

دفاعیه (Apology)

دفاعیه فرمی از ارائۀ خود به منظور دفاع از خود در برابر اتهام‌ها یا حمله‌های دیگران و توجیه کارها، باورها و سبک زندگی خود است. معمولاً در ژانر رسمیِ دفاعیه، گوینده به اشتباه‌هایش اعتراف و ابراز پشیمانی‌‌ می‌کند تا بخشیده…

خوراک‌نگاری (Gastrography)

روسالیا بائینا اصطلاح خوراک‌نگاری را برای اشاره به خودزندگی‌نگاری‌هایی پیشنهاد داد که در آن‌ها قصۀ «خود» ارتباط تنگاتنگی با تهیه،‌ آماده‌سازی و/یا مصرف غذا دارد. مثلاً آستین کلارک استعمار جاماییکا و روش‌های مقاومت در برابر استعمار از راه غذا را…

خودنگاره (Self-portrait/Autoprotrait)

اصطلاح خودنگاره بیشتر برای تصویر نقاشی‌شده، طراحی‌شده، چاپی یا عکس هنرمند از خودش به کار می‌رود اما در مطالعات ادبی، از این اصطلاح برای تفکیک خودزندگی‌نامۀ اکنون‌محور از خودزندگی‌نامۀ گذشته‌اندیش استفاده می‌شود. ویلیام ال. هاوارث شباهت‌ها و تفاوت‌های خودنگاره‌های رنسانس…

خودمرگ‌نویسی (Autothanatography)

اصطلاح خودمرگ‌نویسی برای متن‌ خودزندگی‌نگارانه‌ای به کار می‌رود که با ارائۀ زندگی فرد تا لحظۀ مرگ خودش یا مرگ دیگری، به موضوع بیماری و مرگ می‌پردازد. نانسی کِی. میلر می‌گوید «خودزندگی‌نامه‌نویسی، به معنای ‌ساخت هویت از طریق دیگربود (قرار دادن…

خودقوم‌نگاری (Autoethnography)

مقصود از خودقوم‌نگاری مجموعه‌ای گردآوری‌شده‌ از چند خودزندگی‌نگاره است که در آن‌ها کلمۀ قوم یا گروه اجتماعی (ethnos) جای کلمۀ زندگی (bios) را در اصطلاح خودزندگی‌نامه‌ می‌گیرد. رواج این اصطلاح با شروع نقدهای گستردۀ دهۀ ۱۹۸۰ به الگوی مطلع/پژوهشگر در…

خودسیره‌نگاری (Autohagiography)

سیره‌نگاری به معنای نوشتن زندگی‌نامه‌ای‌‌ است که نویسنده در آن زندگی شخص خاصی را سرمشقی شایسته‌ برای زندگی دیگران می‌داند، او را تحسین می‌کند و در جایگاه «تقدس» می‌نشاند. اصطلاح خودسیره‌نگاری را می‌توان بازیگوشانه برای زندگی‌نگاره‌هایی به کار برد که…

خودزندگی‌نگاری مشارکتی (Collaborative life writing)

اصطلاح خودزندگی‌نگاری مشارکتی به تولید متنی خودزندگی‌نامه‌ای توسط دو نفر یا بیشتر و در قالب یکی از این سه فرایند اشاره می‌کند: روایت «بر اساس گفته‌ها» که در آن فردی مطلع قصۀ زندگی‌اش را برای مصاحبه‌گر تعریف می‌کند، روایت سایه‌نویس…

خودزندگی‌نگاری ارتباطی (Relational life writing)

اصطلاح خودزندگی‌نگاری ارتباطی را سوزان استنفورد فریدمن در سال ۱۹۸۵ مطرح کرد. به نظر او، خودزندگی‌نگاری ارتباطی الگویی خاص از «خود بودن» در نوشته‌های خودزندگی‌نامه‌ای زنان است. در این نوع از خود بودن، سوژه برعکسِ فرد مستقل و خودبسندۀ ژرژ…

خود/زندگی‌نامه (Auto/biography, or a/b)

اصطلاح خود/زندگی‌نامه نشان‌دهندۀ ارتباط متقابل روایت خودزندگی‌نامه‌ای و زندگی‌نامه است. با این‌که خط مورب میان دو بخشِ عبارت سیالیت مرز میان روایت‌ خودزندگی‌نامه‌ای و زندگی‌نامه را نشان می‌دهد، این دو فرم از جنبه‌های مختلف با هم تفاوت دارند یا حتی…

خودداستان (Autofiction)

خودداستان اصطلاحی ا‌ست که معمولاً در فرانسه برای داستان خودزندگی‌نامه‌ای یا روایتِ داستانی اول‌شخص به کار می‌رود. به گفتۀ پل جِی شاید تلاش برای تفکیک «خودزندگی‌نامه از داستان خودزندگی‌نامه‌ای نهایتاً بی‌فایده باشد چون اگر منظور از واژۀ “داستانی” مقوله‌ای ساخته‌شده،…

خودبوم‌نگاری (Ecobiography)

خودبوم‌نگاری نوعی خودزندگی‌نگاری ا‌ست که قصۀ شخصیت اصلی را با قصۀ سرگذشت، شرایط، جغرافیا و بوم‌شناسیِ یک منطقه در هم می‌تند و ویژگی خاصش ژرف‌اندیشی دربارۀ ارتباط (گاه ناموفقِ) این عوامل است. خودزندگی‌نامۀ بوم‌نگارانه را، به تعبیر پیتر اِف. پِرِتِن،…

خودبدن‌نگاری/خودآسیب‌نگاری (Autosomatography/autopathography)

خودآسیب‌نگاری اصطلاحی است برای توصیف آن دسته از روایت‌های شخصی دربارۀ بیماری یا معلولیت که برخی گفتمان‌های فرهنگی را که انگ غیرعادی، منحرف یا معیوب بودن به نویسنده می‌زنند، نقد می‌کنند. اما توماس کاوزر پیشنهاد می‌کند این روایت‌‌ها را، به‌عکس،…