یکی از این روش‌های نوینی که در سال‌های اخیر در روانشناسی مورد توجه قرار گرفته، روایت درمانی است؛ روشی خلاقانه که بر اساس داستان‌ها و تجربیات فردی بنا شده. زمانی که آدم‌ها هویت‌شان را گم کرده باشند، این رویکرد به آن‌ها امکان می‌دهد تا از زاویه‌ای متفاوت به زندگی‌شان نگاه کنند و با روایت‌های جدیدی که از خود می‌سازند، دست به تغییرات مثبت بزنند. این روش نه تنها به ما کمک می‌کند تا با مسائل‌مان بهتر برخورد کنیم، بلکه قادرمام می‌سازد داستان زندگی‌مان را دوباره و دوباره بازنویسی کنیم و به آن معنایی جدید بدهیم.
روایت درمانی چیست؟
روایت درمانی یا Narrative Therapy رویکردی نوین در روانشناسی است که ایدۀ اصلی‌اش تغییر زندگی افراد از طریق بازنویسی و شکل‌دهی به داستان‌های زندگی است. این روش به فرد کمک می‌کند تا به درک بهتری از خود و مشکلاتش برسد و به داستان‌های منفی و مشکلاتی که بار بیش از حدی بر دوش او گذاشته‌اند، نگاهی تازه داشته باشد. روایت درمانی بر این اساس عمل می‌کنند که هر فرد داستان زندگی خودش را دارد و این داستان‌ها می‌توانند تأثیر عمیقی بر رفتارها، احساسات و انتخاب‌های او داشته باشند. در این رویکرد، هدف این است که افراد بتوانند قصۀ زندگی‌شان را به شکل مثبتی بازنویسی کنند تا هویت و اختیارات خود را دوباره بیابند. یا به تعبیر دیگر به هویت روایی جدیدی‌تر برسند.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای روایت درمانی این است که به ما این احساس را می‌دهد که بر داستان زندگی خودمان کنترل داریم. این روش کمک می‌کند تا نقاط قوت خودمان را شناسایی و از آن بهره‌برداری کنیم. علاوه بر این، با ایجاد فاصله‌ای بین فرد و مشکلات، بیمار احساس می‌کند می‌تواند به عنوان ناظر به مسائلش نگاه کنند و این نگرش می‌تواند به آن‌ها در حل مشکلات کمک کند. ایجاد یک هویت مثبت و مؤثر در زندگی به بیمار احساس امیدواری بیشتری می‌دهد. این روش می‌تواند به تقویت مهارت‌های ارتباطی و توانمندی‌های اجتماعی افراد هم کمک کند و تحول مثبتی را در رفتارهایشان به وجود آورد.
کاربردهای روایت درمانی در روان‌درمانی
این روش در بخش‌های مختلف روان‌درمانی، به‌ویژه در درمان اختلالات اضطرابی، افسردگی و مشکلات روابط انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روایت درمانی، درمانگر با مراجع همکاری می‌کند تا داستان‌های خود را بازکاوی و به شکل تازهای بازنویسی‌شان کند. این شیوه به افراد فرصت می‌دهد تا نقاط قوت و مهارت‌هایی که در طول زندگی کسب کرده‌اند را شناسایی و تقویت کنند.
روایت درمانی به افراد این امکان را می‌دهد که به ارتباطات اجتماعی‌شان هم نگاهی تازه داشته باشند و داستان‌های خود را در میان دیگران به اشتراک بگذارند. این شیوه با تأکید بر قدرت روایت‌های فردی، فضایی امن ایجاد می‌کند که در آن افراد می‌توانند خود را ابراز کنند و از نظرات و تجربیات دیگران بهره‌مند شوند.
پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ «روایت‌درمانی | بازآفرینی خط سیر داستانی هویتِ من» را هم مطالعه کنید.
تکنیک‌ها و روش‌های کلیدی در روایت درمانی
در روایت درمانی، چندین تکنیک کلیدی برای کمک به افراد در فرایند بازنویسی داستان‌هایشان به کار می‌رود. یکی از این تکنیک‌ها «پرسشگری معنا» است؛ جایی که درمانگر از مراجع سؤالاتی می‌پرسد تا به او کمک کند احساسات و تفکرات خود را شرح دهد. این پرسش‌ها نه‌تنها فرد را نسبت به احساساتش آگاه‌تر می‌کند، بلکه او را ترغیب می‌کند تا روایتی جدید از داستان خود بسازد.
تکنیک دیگر هم «تفکیک تجربه» است. در این روش، افراد تشویق می‌شوند تجربیات سخت و منفی خود را از هویت‌شان جدا کنند. به این شکل آن‌ها می‌توانند بر روی چالش‌ها تمرکز کنند، بدون این‌که خود را محدود به همان چالش‌ها ببینند. به تعبیر دیگر فرصت‌های تازهای برای تغییرات مثبت در برابرشان ایجاد می‌شود.
کتاب‌های روایت درمانی
اگرچه روایت درمانی سال‌هاست که به عنوان رویکردی مؤثر در روان‌درمانی شناخته شده، اما هنوز منابع و مقالات معتبر زیادی وجود دارند که این موضوع را بررسی می‌کنند. مقالات علمی و کتاب‌های متعددی در این زمینه منتشر شده‌اند که می‌توانند به درمانگران و مراجعان در درک عمیق‌تر این روش کمک کنند. برخی از این منابع به تحلیل تکنیک‌ها و شیوه‌های مختلف روایت درمانی می‌پردازند و ابعاد مختلف این رویکرد را مورد بررسی قرار می‌دهند. این مقالات به مراجعین و درمانگران این امکان را می‌دهند که با داده‌ها و شواهد علمی به بررسی کارایی این روش بپردازند و از یادگیری مداوم در این حوزه بهره‌مند شوند.
یکی از کتاب های مؤثر و معتبر در این زمینه، کتاب گذر از تجربه‌های تلخ با تغییر قصه‌های زندگی (قصه‌ای که انتخاب می‌کنیم) از دیوید دنبورو است. دنبورو که متخصص این حوزه است، از تکنیک‌های قصه درمانی بهره می‌گیرد به فرد کمک می‌کند تجربه‌های تلخ زندگی‌اش را تغییر دهد و در برابر مشکلات تاب بیاورد. او در کتابش از مراجعان و بیماران واقعی خود مثال می‌آورد تا به خواننده نشان بدهد که چطور می‌توان بر تروماها غلبه کرد و نوشتن قصه‌های مثبت، زندگی جدیدی را آغاز کند.
♦ شما می‌توانید این کتاب را از فروشگاه اطراف بخرید.
♦ برای دانلود pdf صفحاتی از کتاب قصه‌ای که انتخاب می‌کنیم، این‌جا کلیک کنید.
♦ برای دانلود و خرید نسخۀ الکترونیکی این کتاب هم می‌توانید به پلتفرم‌های طاقچه و فیدیبو مراجعه کنید.
بدون دیدگاه