فاجعهٔ انسانی اخیر غزه به ناظر غربی نشان داد که «به لحاظ تاریخی، سیاسی و اقتصادی چقدر، حتی اگر نادانسته، در زندگی دیگران دخیل است.» اما حماد یادآوری میکند که این ادراکِ ناظر غربی گرچه ممکن است او را به همدلی برانگیزد، مشکلآفرین است چون تکلیفی بر دوش فلسطینیها میگذارد: حالا، در پی لحظهٔ تاریخ بازشناخت، از فلسطینیها انتظار میرود روایتی به مخاطب غربی عرضه کنند که حقانیت طرف فلسطینی را ثابت کند تا «غرب نادم و توبهکار… اگر نه در کسوت قهرمان، دست کم در حکم نوعی امداد غیبی به صحنه بیاید.» برای خرید کتاب بازشناختن غریبه این متن را تا پایان دنبال کنید.
ما در مقطعی هستیم که ارزشهای دموکراتیک بنیادین در سراسر جهان رنگ باختهاند و در بعضی مناطق تقریباً محو شدهاند. حس میکنم عزممان درهمشکسته است. رؤیاهای رهاییبخش جنبشهای مترقی و استعمارستیزِ قرن گذشته انگار تکهتکه شدهاند. بعضیها سعی میکنند از این تکهپارهها چیزی سر هم کنند و چند کلمه از اینجا و چند کلمه از آنجا وام بگیرند تا جنبش ما را زنده نگه دارند. آرمان فلسطین در گذشته اهمیتی بینالمللی داشت: در اواسط قرن بیستم، قضیهای پانعربی بود و بعدها به مسئلهٔ چپهای انترناسیونالیست تبدیل شد. اما حالا اوضاع تغییر کرده است. عادیسازی فزایندهٔ روابط کشورهای عربی با اسرائیل نشان میدهد که فلسطین در منطقه تک و تنها مانده است. مسئلهٔ فلسطین که خیلی وقتها در قالب مسئلهٔ یهودستیزی مطرح میشود، آتش مناقشهٔ سیاسی را در انگلستان شعلهورتر کرده و در ایالات متحده گرچه نهادهای دموکراتیکِ بیشتر و بیشتری بهصراحت از فلسطین حمایت میکنند، با فلسطینیها همدل هستند و رژیم اسرائیل را محکوم میکنند، سخن گفت از حقوق فلسطینیها در بالاتری سطوح همچنان تنبیه و مجازات در پی دارد.
تا همین چند وقت پیش، قضیهٔ فلسطین به لحاظ دیپلماتیک فراموش شده بود و در منجلاب مذاکرات پیدرپی و بینتیجهٔ صلح، با میانجیگری ایالات متحده، گرفتار بود. مسئلهٔ فلسطین همچنان دلمشغولی بخش اعظم جریان اصل چپ است و افراد بیشتر و بیشتری به واقعیتهای استعمار وطنگریز و پاکسازی قومی پی بردهاند و دریافتهاند که ایدئولوژی صهیونیست قوممحور و توسعهطلب است و این قصهٔ خیالی که ماجرای فلسطین جنگ دو طرف برابر است داستانی مرگبار است، اما نیروهای راستگرا و نئولیبرال در سراسر جهان، چپگرایان ترقیخواه را از صحنه میرانند. قدرت دستگاه سیاسی مدام بر لحظههای فردی بازشناخت سایه میاندازد و به ناظر بیرونی میگوید «اوضاع آنطور نیست که به نظر میرسد. ماجرا پیچیدهتر از آن است که از آن سر دربیاوری. پس نادیدهاش بگیر.»
بدون دیدگاه