سفر چیزی است شبیه اکسیژن، همیشه حاضر و نامرئی در دنیای اطراف ما. تاریخ را که ورق میزنیم، انسانهای اولیهای را میبینیم که به دنبال غذا یا سرپناهی بهتر سفر کردهاند و سفرهای بیپایان فرماندهان و سربازانی را میبینیم که از کشوری به کشور دیگری لشکرگشایی کردهاند. از اجبارها که بگذریم و سفرنامههای قدیمی را بخوانیم، انسان متمدنتری را میبینیم که تمایل به شکستن مرزها داشته؛ انسانی که میل به ماجراجویی و دیدن فرهنگهای مختلف، او را به جادههای خاکی و دریاهای مواج کشانده. اما زندگی امروزی به ما اجازه نمیدهد تا مثل نیاکانمان ماهها در سفر باشیم. وضعیت سیاسی و اقتصادی، اداری، امنیتی و بسیاری دیگر از مسائل باعث شدهاند تا تعداد و مدت سفرهای ما کاهش یابند. با این وجود در دنیای شلوغ و پیشرفتۀ امروزی، راهی جایگزین برای سفر پیدا شده. راهی رایگان و کمخطر و بیدردسر که میتواند تا حد قابلقبولی ما را با فرهنگهای دیگر آشنا کند: شنیدن خاطرات و صحبتهای ماجراجوها در پادکست و همسفر شدن با آنها.
اگر سفر نبود، قطعاً جهان کنونی ما شکل دیگری داشت. شاید هیچوقت کتابی از یک نویسندۀ خارجی به دست ما نمیرسید. شاید هیچگاه طعم یک میوۀ استوایی را نمیچشیدیم. اگر سفر و ماجراجوبیهایش نبود نه میدانستیم اورست چه بلندایی دارد، نه میدانستیم آمازون چه جنگل انبوهی است. اگر سفر نبود هیچوقت نمیفهمیدیم نقاطی از جهان پوشیده از برف است و در نقاط دیگری مردم چشم به آسمان میدوزند و دعا میکنند تا قطرهای باران ببارد.
از طرفی اگر به پدیدههای اطرافمان دقیقتر نگاه کنیم، با پیشرفت علم و فناوری بسیاری از پدیدهها و رفتارهای روزمرۀ گذشتگانمان کمکم از بین رفتهاند. امروزه کسی را نمیبینیم که با نیزه به دنبال شکار شام شب خانوادهاش باشد یا با اسب در خیابانها رفتوآمد کند. اما سفر کماکان در زندگی انسان باقی مانده است. مهم نیست مقصود تفریح و آرامش باشد یا ماجراجویی خطرناک یا شناخت فرهنگهای دیگر، سفر کماکان یکی از خاطرهسازترین پدیدهها در زندگی ما انسانهاست.
شکل امروزی زندگی به ما اجازه نمیدهد تا مثل نیاکانمان ماهها بیقید و بند در سفر باشیم. وضعیت سیاسی و اقتصادی، اداری، امنیتی و بسیاری دیگر از مسائل باعث شدهاند تا تعداد و مدت سفرهای ما کاهش یابند اما در دنیای شلوغ و پیشرفتۀ امروزی، یک راه جایگزین برای سفر پیدا شده است. یک راه رایگان و کمخطر و بیدردسر که میتواند تا حد قابلقبولی ما را با فرهنگهای دیگر آشنا کند: همسفری با ماجراجوها و سفررفتهها از طریق شنیدن خاطرهها و صحبتهایشان در پادکستهای مختلف.
حالا ما برای کسب اطلاعات دربارۀ مردم قارهای دورتر نیاز نیست هزینه کنیم و سختی بکشیم، میتوانیم همزمان با انجام کارهای روزمرهمان مثل نظافت خانه یا شستن ظرفها، همزمان با پیادهروی یا ماندن در ترافیک به پادکستهای مختلفی با موضوع سفر گوش کنیم و ناشناختهها را از دریچۀ دیگران کشف کنیم. هرچند که شنیدن هیچوقت مثل سفر شخصی و تجربۀ زیسته نیست اما برای آدمِ عاشق سفر و گرفتار در زندگی روزمره، حتی شنیدن تجربههای سفر دیگران هم لذتبخش است.
در این مطلب چهار پادکست فارسی به شما معرفی میکنیم که دربارۀ سفر، انواع سفر و ماجراجویی و حتی سفرهای خاص انسانها و تأثیرات سفر بر آنها صحبت میکنند. البته دقت کنید که شنیدن این پادکستها همانقدر که میتواند باعث لذت شود، میتواند دلتنگی و میل شما را برای رفتن به سفر هم افزایش دهد.
1- پادکست «رادیو دور دنیا»
«رادیو دور دنیا» فرصت تجربۀ سفرهای شنیدنی است که از گوشهایمان شروع میشود و به گوشه گوشۀ دنیا میرسد. این پادکست گفتوگومحور و جذاب که محصول شرکت علی باباست میتواند روزها و ماهها شما را شریک سفرهای دیگران کند. در فصل اول تعریف انواع سفر مثل کولهگردی، سفر جادهای، سفر با دوچرخه، قطار و هواپیما و… در خلال گفتوگو با سفربروهای باتجربه بیان میشود. هر کدام از این گفتوگوها میتواند شما را با دنیایی از اطلاعات جالب دربارۀ چیستی و خطرات و مزایای این مدل سفرها آشنا کند.
در فصل دوم این پادکست میتوانید مصاحبه با افراد مختلفی مثل محمد بحرانی، اردشیر رستمی، امیرعلی نبویان، الهام پاوهنژاد و افراد شناختهشدۀ دیگری را بشنوید که باز هم دربارۀ سفر صحبت میکنند. صمیمی بودن گفتوگوها باعث میشود بعد از شنیدن هر اپیزود احساس کنید با هرکدام از مهمانهای این پادکست به سفر رفتهاید و در تجربههای آنها شریک بودهاید.
2- پادکست «رادیو ماجرا»
«رادیو ماجرا» روایت تجربههای خاص سفر جهانگردها و ایرانگردهایی که داستانهایی جذاب از جسارت، ماجراجویی، کشف ناشناختهها تعریف میکنند. این پادکست که محصول شرکت لستسکند است تقریباً در تمام قسمتها به نوعی به مقصدهای مختلف میپردازد. کشورهای مختلفی مثل هند، اسکاتلند، برزیل، کنیا، افغانستان، تبت، گرجستان و… جزو مقاصدی هستند که در رادیو ماجرا به صورت مفصل به آنها پرداخته میشود. از فرهنگ و آداب و رسوم گرفته تا جاهای دیدنی و مسائل تاریخی و سیاسی کشور مقصد، همگی از موضوعاتی هستند که در این پادکست مطرح میشوند. اگر قصد سفر به این کشورها را دارید، هزینهها، روشهای سفر و حتی تورها و آژانسهای شناختهشده برای سفرها نیز در این پادکست معرفی میشوند.
پژوهش دقیق نسبت به کشورهای مختلف و مستند و مستدل بودن ادعاها به همراه مصاحبه با ساکنین ایرانی آن مقصدها باعث میشود تا «رادیو ماجرا» یکی از بهترین پادکستها با موضوع سفر باشد.
3- پادکست «رادیو جولون»
برعکس دو پادکست قبلی که محصول شرکتهای فعال در زمینۀ سفر و گردشگریاند، «رادیو جولون» شخصی است و کیمیا خسروی و سالار موسوی آن را میسازند. در این پادکست علاوه بر مقاصد مختلف گردشگری در ایران و جهان به مسائل مربوط به سفر، از موزیک سفر تا اصول کمپینگ هم پرداخته میشود. اما یکی از بخشهای بسیار جذاب این پادکست، قسمتهایی با عنوان دور آتش است؛ قسمتهایی که یک یا چند ایرانگرد یا جهانگرد دعوت میشوند و خاطراتی از سفرهایشان را تعریف میکنند که زندگی آنها را دچار تغییرات اساسی کرده.
یکی از نقاط قوت «رادیو جولون» فعالیت مستمر آنها در سالهای گذشته و پوشش دادن مسائل مربوط به انواع سفرهاست؛ از کمپینگ گرفته تا ترسهای سفر یا حتی کار در سفر. در واقع این پادکست برای کسانی که رؤیای سفر دارند، یک راهنمای عملی و بسیار جذاب است که میتواند نگاهشان را از یک فرد آماتور، به یک ماجراجوی حرفهای رشد دهد.
4- پادکست «همسفر»
♦ اگر به خواندن سفرنامه علاقه دارید و میخواهید خوانندۀ ماجراجوییهای افراد باشید، نشر اطراف کتابهای متعددی در این زمینه منتشر کرده است: از مجموعههای تاریخی «سفرنامههای قدیمی زنان»، که دستنوشتهها و روایت سفر به عتبات سه زن پیشروی دورۀ قاجار است، و «تماشای شهر» که سفرنامۀ چهرههای سرشناس و درباریان قاجاری از سیاحت اروپا است تا کتاب «و کسی نمیداند در کدام زمین میمیرد» که جستار-سفرنامۀ مهزاد الیاسی از سفر به دور ایران و دنیاست.
♦ پیشنهاد میکنیم مطلب «معرفی 15 پادکست انگلیسی با موضوع کتاب، شعر و ادبیات» را هم مطالعه کنید.