تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا بعضی از داستان‌ها کاملاً در ذهن باقی می‌مانند و بقیه خیلی زود فراموش می‌شوند؟ یکی از دلایل این اتفاق روایت است. روایت، ابزاری است که به نویسنده کمک می‌کند داستانهای خود…
در روایت‌های داستانی و سینمایی، پیرنگ یا پلات، به سلسله‌رویدادها و حوادثی گفته می‌شود به شکل علّی و معلولی در کنار هم قرار می‌گیرند و هر یک می‌تواند به دیگری منتهی شود. پیرنگ می‌تواند خیلی ساده باشد یا ساختار پیچیده‌تری…
وقتی به روایت فکر می‌کنیم، معمولاً ذهن‌مان به سمت‌وسوی هنر می‌رود؛ به سمت رمان‌ها، رزم‌نامه‌ها، قصه‌های عامیانه یا دست‌کم حکایت‌ها. ما قصه‌گویی را استعدادی ذاتی می‌دانیم. درست است که روایت ممکن است هنر باشد و هنر با روایت شکوفا می‌شود…
متن‌های منثور و غیرشعری به طور کلی به دو گونۀ اصلی داستان و ناداستان تقسیم می‌شود. اگر داستان و قصه به خیال وابسته است، ناداستان از این تخیل می‌گریزد و می‌کوشد فقط از واقعیت‌های دنیای حقیقی بگوید. گونۀ غیرداستانی هم…
روایت پژوهی (Narratology) نوواژۀ پیشنهادی تزوتان تودوروف است. تودوروف نخستین بار در سال 1969 در کتاب دستور زبان دکامرون از این اصطلاح برای اشاره به حوزۀ علمی توصیفی‌ای استفاده کرد که ویژۀ مطالعۀ نظام‌مند روایت است. در ابتدا این حوزه…
در ایران، اصطلاح narrative inquiry را اغلب با دو معادل «پژوهش روایی» و «روایت پژوهی» ترجمه می‌کنند. در این نوشته توضیح می‌دهیم که تفاوت این دو معادل چیست و چرا در آن‌چه تاکنون توسط نشر اطراف منتشر شده، معادل پژوهش…
داستانی فانتزی دربارۀ «سرزمین میانه» بسیار بی‌ربط به واقعیات سیاسی معاصر به نظر می‌رسد. اما این داستان همه‌خوان (بر خلاف دیدگاه‌های رایج دربارۀ آن، که معمولاً امثالش را زودگذر، تفننی و یک‌بارمصرف می‌دانند) نه‌تنها می‌تواند دوام بیاورد، بلکه گویی برای…
فراروایت یکی از صدها واژۀ تخصصی است که بسیاری از ما را می‌ترساند. به نظر می‌آید واژه‌های تخصصی، اصطلاحات، مکاتب، رویکردها و نظریه‌های نقد، ربط مستقیمی به زندگی روزمره ندارند و هاله‌ای از اعتبار و جدیت در اطراف آن‌ها است که…
تبار واژه‌ی روایت واژه‌ی «روایت» که با واژه‌ی «الروایه» عربی همنام است، به زعم اَبوت (2002) ریشه‌ی آن به واژه‌ی کهن gna در سانسکریت برمی‌گردد که به معنای دانستن است؛ سپس از طریق زبان لاتین وارد زبان انگلیسی شده است…
آغاز روایت یکی از اساسی‌ترین عناصر هر روایتی، داستانی یا ناداستانی، عمومی یا شخصی، رسمی یا برانداز، است. با این حال اهمیت تام آغاز روایتها از دیرباز نادیده انگاشته شده یا برداشت درستی از آن صورت نگرفته است و اخیراً…
روایتشناسی چهارچوبی نظری برای فهم روایت است، اما مطابق با مفروضات این رویکرد روایت صرفاً از طریق کلمات مکتوب برساخته نمی‌شود، بلکه تصاویر هم می‌توانند ماهیتی روایی داشته باشند. در نگاه اول، تصویر صرفاً «گوشه‌ای از واقعیت» را به نمایش…
ساختارگرایی عنوانی است که نه صرفاً به نظریه و رویکردی در نقد ادبی، بلکه به نحله‌ای از تفکر اطلاق می‌شود که از نیمه‌ی دوم قرن بیستم در مطالعات مربوط به علوم انسانی رواج پیدا کرد، از جمله در اسطوره‌شناسی، انسان‌شناسی…
قصه‌گویی که پوستی بر تن دارد و برای هم‌قبیله‌ای‌هایش که دور آتش جمع شده‌اند، قصه می‌گوید: تصوری که ما از نخستین قصه‌گویان داریم؛ و نویسنده‌ای که عینکی بر چشم دارد، پشت میزی نشسته و داستانی را می‌نویسد یا تایپ می‌کند:…
پی‌یر بوردیو در کتاب حوزۀ تولیدات فرهنگی به «سرمایه»هایی می‌پردازد که تولیدکنندگان فرهنگی (نویسندگان، فیلم‌سازان، هنرمندان، موسیقی‌دانان و غیره) در حوزۀ فرهنگ می‌اندوزند. «سرمایۀ اقتصادی» یکی از این نوع سرمایه‌ها است، سرمایه‌ای که شخص با تولید کالایی فرهنگی برای بازار انبوه…
آثار ادبی از لحاظ شکل و محتوی تنوع فراوانی دارند. بی‌تردید اهمیت، جایگاه، ماندگاری و تأثیر‌گذاری این آثار در گروِ فرم نهایی آن‌هاست که بر مبنای ساختار و مضمون انتخابی نویسنده و چگونگی تلفیق این دو وجه رقم می‌خورد. روایت‌هایی…
آن‌چه ما ابرپی‌رنگ می‌نامیم، اسامی متعدد دیگری هم دارد. یکی از نام‌هایی که اخیراً مورد توجه قرار گرفته «ابرروایت» است. اما اگر تمایز مهم بین قصه و روایت را در نظر بگیریم، مشخص خواهد شد که چرا اصطلاح «ابرروایت» حق…
برای کشف رابطه‌ی علیت و روایت خوب است به این نکته توجه کنیم که ما انسان‌ها طوری آفریده شده‌ایم که همواره به دنبال علت هستیم. خطی‌بودن ناگزیر قصه باعث می‌شود روایت مبدل به ابزار قدرتمندی برای برآوردن این نیاز شود…
چند سالی است که بازی‌های نقش‌آفرینی گروهی، مثل بازی مافیا و امثال آن، میان جوانان رایج شده است. این بازی‌های نقش‌آفرینی قوانین ثابتی دارند اما هر بار نقش بازیکنان، رخدادهای بازی و فرجام آن تغییر می‌کند. آیا می‌توان این بازی‌ها…
درباره‌ی بدعت‌های تمام‌عیار ذاتی روایت ابرمتنی و روایت الکترونیک حرف‌های زیادی گفته شده اما باید به یاد داشت که اکثر قریب به اتفاق روایت‌های الکترونیک رونویس یا تقلیدی از روایت‌های مکتوب چاپی‌اند. در همه‌ی نمونه‌های فراوانی که از آن‌ها نام می‌برند،…
برای درک مفهوم پیرامتن باید ابتدا از خود بپرسیم روایت کجا تمام و «جهان واقعی» کجا شروع می‌شود؟ از یک نگاه، پاسخ به این پرسش آسان است. روایت از آغازش شروع می‌شود و به پایانش می‌انجامد. اما مرز بین روایت و…
