جریدهٔ فریده، منتخب مطالب روزنامه‌ی شکوفه، دریچه‌ای بی‌نظیر است به دنیای زنان ترقی‌خواه دوره‌ی مشروطه که تلاش می‌کردند نقش اجتماعیِ تازه‌ای برای خود تعریف کنند. در روزگاری که صدای زنان عموماً شنیده نمی‌شد، روزنامه‌های زنان راهی بودند تا زنان صدای خود را به گوش هم‌وطنان و به گوش مسئولان مملکت برسانند. میان همه‌ی این نشریات، شکوفه به خاطر ابتکارهایی مثل انتشار کاریکاتور و البته به خاطر شخصیت مدیرمسئولش جایگاه مهمی دارد.
مریم عمید، «صبیه‌ی مرحوم آقا میرزا سید رضی رئیس‌الاطباء»، زنی روشنفکر بود که در عمر کوتاهش هم روزنامه‌ی شکوفه را منتشر کرد، هم مدرسه‌ی «دارالعلم و صنایع مزینیه» را تاسیس کرد و هم در «انجمن همت خواتین» به عنوان یکی از اولین انجمن‌های زنان ایران نقش مهمی داشت. زنان دیگری هم با نوشتن مقالات و لوایح‌شان در شکل‌گیری شکوفه نقش داشتند؛ کسانی مثل شهناز آزاد، دختر میرزا حسن رشدیه و همسر ابوالقاسم آزاد مراغه‌ای که بعدها سردبیر یکی از نشریات زنان به‌نام «نامه‌ی بانوان» شد، فانیه حاجیه، مدیر دبستان حرمتیه سادات، و ملک‌تاج که مسئول تفتیش مدارس نسوان بود.
درباره‌ی روزنامه‌ی شکوفه
«روزنامه‌ای است اخلاقی، ادبی، حفظ‌الصحه‌ی اطفال، خانه‌داری، بچه‌داری، مسلک مستقیمش تربیت دوشیزگان و تصفیه‌ی اخلاقی زنان، راجع به مدارس نسوان، عجاله ماهی دو نمره طبع می‌شود.»
این عبارت، توضیح ثابتی است که در صفحه‌ی اول همه‌ی شماره‌های شکوفه نوشته شده است؛ روزنامه‌ای چهار صفحه‌ای که در دوره‌ی چهار ساله‌ی انتشارش (1291-1295) به موضوعات گوناگونی پرداخته است. با توجه به وضعیت اجتماعی و سیاسی ایران در سال‌های حکومت احمدشاه و وقوع جنگ جهانی اول سیاست نشریه به مرور عوض شد و محتوای تربیتی کم‌کم جای خود را به دغدغه‌های وطن‌دوستانه داد. با وجود همه‌ی تغییراتی که در فرم و محتوای این نشریه اتفاق افتاده، اما یک نکته در آن ثابت است: تلاش و پشتکار مزین‌السلطنه و همکارانش برای بهبود شرایط زنان. این تلاش هم از راه تشویق دختران به علم‌آموزی بوده و هم از طریق آگاهی‌بخشی درباره‌ی بیماری‌های مخصوص زنان و کودکان. نویسنده‌ها در بعضی شماره‌ها درباره‌ی حب وطن و وظایف زنان درباره‌ی وطن با مخاطبان حرف زده‌اند و در بعضی صفحات راه‌حل‌هایی برای مشکلات زناشویی ارائه داده‌اند. نکاتی از وضعیت زنان در کشورهای پیشرفته، گزارش‌هایی درباره‌ی شرایط مدارس دخترانه‌ی ایرانی و انتشار کاریکاتورهایی متناسب با دغدغه‌های روز بخش دیگری از کوشش‌های دست‌اندرکاران روزنامه برای تغییر وضعیت زنان ایرانی بود. مطالب کتاب جریدهٔ فریده و فصل‌بندی آن با توجه به همین دغدغه‌ها انتخاب شده است و معیارمان برای گزینش متن‌ها، میزان اهمیت موضوعات مختلف و میزان پرداختن به آن‌ها بوده است.
مخاطبان جریدهٔ فریده
جریدهٔ فریده قرار است راهی باشد برای آشنایی با یکی از مهم‌ترین نشریات زنان، اما مخاطب این کتاب تنها روزنامه‌نگاران و علاقه‌مندان به مطبوعات نیستند. جامعه‌شناسان، کارشناسان علوم ارتباطات، تاریخ‌پژوهان، طرفداران حقوق زنان و همه‌ی کسانی که به تاریخ فعالیت‌های اجتماعی زنان علاقه دارند و می‌خواهند سیر پیشرفت آزادی‌های زنان را بعد از مشروطه بدانند، مخاطب این کتاب هستند. زبان ساده و نثر شیرین مریم عمید و سایر نویسندگان این کتاب باعث شده تا جریدهٔ فریده برای مخاطب عمومی که به دنبال کتابی خوش‌خوان و تاریخی هستند، خواندنی باشد.
برشی از کتاب جریدة فریده را می‌توانید این‌جا بخوانید.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.